نقد استناد نظريه «رؤياانگاري وحي» به آراي اهل معرفت

از منظر سروش، وحي از سنخ رؤيا و در نتيجه جزو پايين‌ترين مراتب تجربه‌هاي ديني است. در واقع وحي رؤيايي محصول ذهن و ضمير خلاّق و كشّاف رسول اكرم(ص) است و ايشان در زمينه وحي نقش فاعليت و كاشفيت را ايفا مي‌كند. بنابراين پيامبر(ص) نه تابع خداوند، بلكه تابع كشف خويش است. در نتيجه، يگانه مؤلف قرآن حضرت محمد(ص) و رؤياي اوست. سروش ديدگاه «رؤياي رسولانه» را داراي پيشينه‌اي تاريخي مي‌داند و معتقد است: برخي انديشمندان بزرگ اسلامي از مبدعان اين نظريه هستند. ايشان با ذكر برخي از عبارات اهل معرفت، آن را ناظر به محوريت پيامبر(ص) در فرايند وحي و نقش فاعلي ايشان در توليد و شكل‌گيري قرآن مي‌داند. اين مقاله با روش «توصيفي ـ تحليلي» به نقد ديدگاه سروش در باب رؤياهاي رسولانه پرداخته و با بررسي عبارات مذكور در كتب اهل معرفت، پرده از تفسيرهاي ناروا و مغالطات آشكار سروش برداشته است. برخلاف برداشت‌هاي سروش، از منظر عرفا، نه تنها معاني، بلكه حروف، الفاظ، تركيب كلمات، نظم آيات و هر آنچه «قرآن» ناميده مي‌شود، نازل‌شده از سوي خداست، نه ثمره نفس نبي، و اين افراد به‌صراحت وحي را از جانب خدا و مربوط به فضاي بيداري مي‌دانند.