عنوان مقاله :
مراكز تعالي پژوهشي (قطبهاي علمي)، شبكهسازي، و پاسخ به دو مسأله
پديد آورندگان :
بيكران بهشت ، حامد مركز تحقيقات سياست علمي كشور - گروه مطالعات نظري علم
كليدواژه :
مركز تعالي , قطب علمي , جرم بحراني , مأموريتگرايي , شبكهسازي , يكساننگري
چكيده فارسي :
اكنون چند دهه است كه شاكلههاي مراكز تعالي (قطبهاي علمي) بهمثابه ابزارهايي سياستي براي نيل به اهدافي مشخص رواج يافتهاند، و مراكز تعاليِ متعددي با كاركردهاي مختلف تأسيس شدهاند. اين مراكز زمينة بسيار خوبي را براي همكاريهاي پژوهشي، بهويژه همكاريهاي ميانرشتهاي، فراهم ميكنند كه براي نوآوريهاي مأموريتگرا بهمنظور حل چالشهاي اجتماعيِ عمده ضرورياند. با اين حال، مراكز تعالي با چالشهاي مهمي نيز روبهرو هستند. به طور خاص، با وجود اينكه مراكز تعالي ابزاري براي شكلدهي جرم بحراني از پژوهشگران برجسته هستند، كه اين به طور خاص براي حل چالشهاي عمده ضروري است، اما تشكيل اين جرم بحراني به طور مؤثر در اين مراكز با موانعي روبهرو است. همچنين، به نظر ميرسد مراكز تعالي در خلاف جهت ارزشهاي يكساننگرانهاي عمل ميكنند كه در فعاليت علمي نيز اهميتي ويژه دارند. در اين مقاله، پس از بحث در مورد مفهوم تعالي و دستهبندي، شيوههاي تشكيل، تأمين مالي، و مبناي استدلاليِ مراكز تعالي، به دو مسألة كليديِ جرم بحراني و يكساننگري در ارتباط با اين مراكز پرداخته ميشود. سپس، با الهام گرفتن از ساختار شبكههاي تعالي، شاكلهاي براي مراكز تعالي پيشنهاد ميشود كه بهواسطة ايجاد شبكهاي از پژوهشگران از مؤسسات مختلف براي كار در يك حوزة پژوهشي يا حل يك چالش اجتماعي، دو مسألة فوق را به ميزان قابلقبولي مرتفع ميكند.