تحليل فضايي آلاينده PM2.5 و همبستگي آماري آن با پارامترهاي هواشناسي (شهر تهران)

امروزه آلودگي هوا به‌عنوان يكي از معضلات مهم شهرنشيني و زندگي صنعتي مطرح مي باشد هدف از اين تحقيق، تحليل فضايي آلاينده PM2.5 و بررسي ارتباط آماري آن با پارامترهاي جوي در محدوده كلان‌شهر تهران مي‌باشد. جهت رسيدن به اين اهداف از 2 سري داده استفاده شده است: 1. داده‌هاي غلظت روزانه  PM2.5 كه از شركت كنترل كيفيت هوا تهيه شد و 2. داده‌هاي روزانه پارامترهاي هواشناسي (مقدار بارندگي، تبخير، سرعت حداكثر باد، كمينه رطوبت نسبي، ساعت آفتابي، بيشينه رطوبت نسبي، كمينه دما، بيشينه دما) كه از سازمان هواشناسي تهيه و مرتب شدند. براي پهنه‌بندي غلظت PM2.5، از روش وزن دهي معكوس فاصله، استفاده شد. نتايج مدل روش درون‌يابي معكوس فاصله نشان مي‌دهد كه مناطق 9، 16، 19 و 20 داراي بالاترين مقدار آلودگي ذرات معلق و مناطق 8، 15 و 22 نيز داراي كمترين مقدار غلظت هستند. جهت برقراري ارتباط آماري بين آلاينده PM2.5 و پارامترهاي هواشناسي از آزمون همبستگي پيرسون و رگرسيون خطي چندگانه استفاده شد. نتايج همبستگي پيرسون نشان داد كه PM2.5 با حداقل و حداكثر دما و ساعات آفتابي همبستگي مستقيم و با سرعت باد حداكثر و مقدار بارندگي همبستگي منفي دارد. ارتباط بين PM2.5 به‌عنوان متغير وابسته و پارامترهاي جوي به‌عنوان متغيرهاي مستقل توسط دو مدل رگرسيون خطي (Enter و Stepwise) برقرار گرديد. نتايج اين ارتباط نشان داد كه ضريب رگرسيون در مدل Enter، 0.60 و در مدل Stepwise مقدار 0.56 به دست آمد. اين مقادير تقريباً يكسان نشان از عملكرد خوب دو مدل در پيش‌بيني مقدار غلظت PM2.5 دارد. درنهايت جهت انتخاب مدل مناسب‌تر، مقدار خطاي استاندارد تخميني بين دو مدل با هم مقايسه گرديد، كه با توجه به كمتر بودن مقدار مدل Stepwise (5.84) نسبت به مدل Enter (6.00)، مدل Stepwise مناسب‌تر است.