بررسي سازگاري اكوتيپ هاي زعفران به شرايط اقليمي اردبيل

زعفران (Crocus sativus L.) محصول ادويه اي، دارويي و صادراتي با ارزشي است كه بدون انجام فرايند خاصي قابل مصرف است. در زمان هاي مختلف شهرت و مرغوبيت جهاني اين محصول به منشا و خاستگاه آن ايران، تعلق داشته است. اين گياه در مناطق محدودي از كشور كشت و كار مي شود و بررسي سازگاري آن به شرايط اقليمي جديد در كشور، موجب گسترش حوزه كشت و افزايش محصول و صادرات آن مي شود. به همين منظور سه اكوتيپ مختلف از سه منطقه مهم كشت زعفران در استان خراسان شامل منطقه تربت حيدريه، كاشمر و قاين تهيه و در سه منطقه مختلف در استان اردبيل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار بطور يكنواخت كشت شدند. به مدت چهار سال صفات تعداد گل در هر متر مربع، وزن خشك كلاله ها در هر مترمربع برحسب گرم و عملكرد در هكتار برحسب كيلوگرم اندازه گيري شد. در پايان سال چهارم، تعداد پياز در هر بوته و وزن متوسط پيازهاي هر بوته نيز ياداشت گرديد. تجزيه واريانس براي هر صفت در هر منطقه به صورت اسپليت پلات در زمان، تجزيه واريانس مركب براي سه منطقه و تجزيه پايداري انجام شد. نتايج حاصل نشان داد كه سه اكوتيپ از نظر عملكرد با هم اختلاف معني دار دارند و عملكرد اكوتيپ ها در سال ها و مناطق مختلف متفاوت است (اثر متقابل اكوتيپ ´ محيط). عملكرد اكوتيپ كاشمر (4.95 كيلوگرم در هكتار) با عملكرد دو اكوتيپ ديگر اختلاف معني دار داشت. ضريب تغييرات محيطي اكوتيپ كاشمر نيز از دو اكوتيپ ديگر بيشتر بود ولي اختلاف بين اكوتيپ ها از اين نظر چندان زياد نبود.