صورت بندي جديدي از قضاياي حقيقيه و خارجيه

تقسيم قضايا به حقيقيه و خارجيه از نوآوري هاي منطق دانان مسلمان پس از ابن سينا مانند فخر رازي و شاگردانش، افضل الدين خونجي و اثيرالدين ابهري است كه متناظر با تقسيم هاي فيلسوفان غربي از قبيل تقسيم به ضروري و اتفاقي (توسط ارسطو)، تقسيم به تحليلي و تركيبي و تقسيم به پيشيني و پسيني (توسط هيوم و كانت) است و نوع نگاه منطق دانان مسلمان به اين تقسيم ها را باز مي نمايد. اين تقسيم، در ابتدا، مورد مناقشه منطق داناني چون خواجه نصير و شاگردانش قرار گرفت، اما منطق دانان بعدي همگي، اين تقسيم پذيرفتند و آن را مهم شمردند. در دوران معاصر، چند صورت بندي از قضاياي حقيقيه و خارجيه در منطق جديد (توسط حائري يزدي، مرادي افوسي، كردي و وحيد دستجردي) ارايه شده است. در اين مقاله، با نشان دادن ضعف اين صورت بندي ها در نماياندن تحليلي كه در ذهن منطق دانان ما بوده است، صورت بندي جديدي پيشنهاد و مطابقت آن با افكار بلند منطق اسلامي نشان داده شده است.