بررسي تنوع و تعيين روابط بين صفات زراعي با عملكرد در لاين هاي پيشرفته جو به كمك تجزيه عامل ها

Investigating the Diversity and Relationship between Agronomical Traits and Seed Yield in Barley Advanced lines Using Factor Analysis

20لاين اميد بخش جو در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار، به‌منظور بررسي تنوع و روابط موجود بين صفات زراعي با عملكرد و اجزاي آن، در سال زراعي 85-1384 در ايستگاه تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي سيستان مورد كشت قرار گرفتند. هر كرت آزمايشي شامل شش رديف كاشت به‌طول 5 متر و عرض 1/2 متر بود. فاصله بين رديف‌ها 20 سانتي‌متر و مساحت هر كرت آزمايشي 6 متر بود. 24 صفت زراعي با استفاده از 5 بوته تصادفي رقابت كننده، در دو رديف مياني هر كرت اندازه‌گيري شدند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه بين لاين‌ها در بيشتر صفات اختلاف معني‌داري در سطح 1% وجود دارد. لاين پنجم با ميانگين عملكرد 406 گرم در مترمربع و لاين هفتم با ميانگين 309 گرم در مترمربع به ترتيب بيشترين و كمترين ميزان توليد را داشتند. صفت عملكرد با صفت تعداد سنبله در مترمربع بيشترين هم‌بستگي مثبت را داشت. در تجزيه عاملي صفات، هفت عامل مستقل مجموعاً 82 در صد از تغييرات كل را توجيه نمودند. دو عامل اول با نام‌هاي عامل اجزاي عملكرد و عامل ظرفيت پنجه‌زني گياه در مجموع 41 درصد از تغييرات را توجيه كردند. به‌طور كلي مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه صفاتي كه به عملكرد دانه و ظرفيت پنجه‌زني گياه بستگي دارند مانند تعداد دانه در سنبله اصلي، وزن هزار دانه، تعداد دانه در گياه، روز تا رسيدگي فيزيولوژيك، روز تا سنبله دهي و با اهميت كمتر صفات تعداد پنجه بارور، تعداد كل پنجه در گياه و طول پدانكل صفات مهم‌تري براي گزينش لاين‌هاي با عملكرد بالا هستند. در درجه بعدي صفات روز تا ظهور جوانه، تعداد گره، تعداد سنبله در مترمربع قرار دارند. وزن دانه در بوته، عملكرد بيولوژيك، طول ريشك و صفات مرتبط با برگ پرچم از اهميت كمتري در برآورد عملكرد برخوردار هستند.

In order to investigate the diversity and relationship between agronomical traits with seed yield components in barley, twenty advanced barley lines were evaluated in a randomized complete block design with 3 replications at Research Center of Agriculture in Sistan in 2006. Each plot consisted of six rows spaced 20 cm apart and 5 meters long. In this research, 24 Agronomic traits were measured on five randomly selected plants in the central rows of each plot. Analysis of variance showed that there were significant differences among the lines for most of the traits. Line No.7 had the highest (406 grs/m2) and line No.5 had the lowest (309 grs/m2) seed yield. There were high correlation between seed yield and number of panicle/m2. Factor analysis results indicated that 7 independent factors explained 82 percent of the total variation. The first two factors, namely yield components and tillering capacity, explained 41 percent of the total variation. Therefore, it can be concluded that the traits are related to seed yield and tillering capacity, i.e., number of seed per main panicle. 1000 seed weight, number of seed per plant, number of days to physiological maturity and days to heading are the most important characteristics in selecting lines with high seed yield. Number of fertile tiller, total number of tillers and peduncle length were also next set of important traits. Number of days to emergence, nodule number and number of panicle per m2 were also important as selection criteria. Seed weight per plant, biological yield, awn length and the traits that were related to flag leaf had lower importance for selection of lines with high seed yield.