بررسي آثار حذف يارانه‌ي كودهاي شيميايي و اعمال سياست پرداخت مستقيم بر الگوي كشت و مصرف نهاده‌ها (مطالعه‌ي موردي: زيربخش زراعت شهرستان سبزوار)

در اين مقاله با ارايه‌ي يك الگوي شبيه‌‌سازي و كاربرد ره‌يافت برنامه‌‌ريزي رياضي اثباتي (PMP) طي چند سناريو، واكنش بالقوه‌ي كشاورزان نسبت به اجراي سياست حذف يارانه‌ي كودهاي شيميايي و اعمال سياست پرداخت مستقيم بررسي شده كه ممكن است از طرف دولت براي افزايش كارايي مصرف نهاده‌ي كود و به‌بود كيفيت محيط زيست (آّب و خاك) اعمال شود. سناريوها شامل كاهش يارانه‌ي كودهاي شيميايي به ميزان 50 و 100% و اعمال سياست پرداخت مستقيم به ازاي هر هكتار هم‌راه با سياست‌هاي ياد شده است. نتايج نشان مي‌‌دهد كه سياست‌‌هاي گفته شده از يك سو داراي آثار متفاوتي بر گروه‌‌هاي كشاورزان و از سوي ديگر بر سطح زيركشت محصولات توليد شده داراي آثار گوناگوني است، به گونه‌اي كه حذف كامل يارانه‌ي كود سبب كاهش مصرف كودهاي شيميايي به ميزان 85/102، 89/111 و 39/125 كيلوگرم در هكتار به ترتيب در گروه‌هاي اول، دوم و سوم كشاورزان مي‌شود. هم‌چنين ميزان كاهش سطح كل زيركشت در گروه‌هاي ياد شده برابر با 85/5، 71/4 و 08/6 درصد است. يافته‌‌هاي پژوهش نشان داد كه تركيب سياست پرداخت مستقيم با سياست حذف يارانه‌ي نهاده‌ي كود، در كنار كاهش مقدار مصرف اين نهاده، تقويت انگيزه‌ي توليد محصولاتي مانند گندم، جو و پنبه را هم‌راه خواهد داشت و سطح زيركشت محصولات گفته شده در گروه‌هاي مختلف كشاورزان بين 5/1 تا 5 درصد افزايش خواهد يافت. اين مطالعه، در پيش گرفتن سياست پرداخت مستقيم هم‌زمان با حذف يارانه‌ي كودهاي شيميايي را به عنوان راه‌كار در سياست‌‌گذاري‌‌ها و برنامه‌ريزي‌‌هاي مربوط به نهاده‌‌هاي شيميايي بخش كشاورزي ارايه كرده است.