مقايسه تركيب شيميايي تورمالين در رگه هاي كوارتز- تورمالين قلع و تنگستن دار مناطق شاهكوه (شرق ايران) و نظام آباد (غرب ايران)

Comparison of chemical composition of tourmaline in tin and tungsten- bearing quartz- tourmaline veins (Shah-kuh area, east of Iran and Nezamabad area, west of Iran)

در ايران، مهمترين كانه زايي قلع در توده گرانيتوييدي شاهكوه (بلوك لوت، شرق ايران) و كانه زايي تنگستن در منطقه نظام آباد (كمپلكس گرانيتوييدي بروجرد، غرب ايران) و همراه با رگه هاي كوارتز- تورمالين صورت گرفته است. تورمالين هاي موجود در رگه هاي منطقه نظام آباد داراي تركيب دراويتي بوده و با توجه به ويژگي هايي مانند بالاتر بودن مقدار Mg نسبت به Fe‏، منطقه بندي كوچك مقياس، پايين بودن مقدار Fe/(Fe+Mg)، كاهش در موقعيت X، مقدار Al و F، تمايل به سمت بيروني بردارهاي تهي شدن از قليايي و پروتون زدايي و ناهمخواني بين Fe و Mg، در شرايط گرمابي تشكيل شده اند. قرارگيري تركيب اين تورمالين ها در گستره متاپليت ها و متاپساميت ها نيز نشان مي دهد كه شاره سازنده آن ها احتمالاً متاثر از سنگ هاي ته نشستي دگرگون شده ميزبان است. رگه هاي كوارتز- تورمالين شاهكوه نيز درون توده اصلي و سنگ هاي ته نشستي سازند شمشك تزريق شده اند. تورمالين رگه هاي رخنمون يافته در سنگ هاي ته نشستي مانند تورمالين هاي منطقه نظام آباد داراي ويژگي هاي تورمالين هاي گرمابي هستند. تورمالين هاي موجود در رگه هاي كوارتز- تورمالين رخنمون يافته در توده گرانيتي نيز سرشتي گرمابي دارند، ولي از آنجاكه به وسيله يك گرماب با خاستگاه ماگمايي به وجود آمده اند، بيشتر از نوع شورل اند.

In Iran, the most important tin and tungsten mineralization has occurred in Shah-Kuh granitoid pluton (Lut Block, east of Iran), and Nezamabad area (Boroujerd granitoid complex, west of Iran), respectively. Both mineralizations are mainly accompanied by existence of quartz- tourmaline veins. Nezamabad veins- type tourmalines have dravite composition and have been formed in hydrothermal condition on the basis of the following reasons: having more Mg than Fe, fine scale zoning, having low fluorine amount, low X-site vacancy, low A1 amount, low Fe/(Fe+Mg) ratio, tendency away from alkali- and proton-deficient tourmaline and lack of negative correlation between Fe and Mg. Falling their composition in the metapelites and metapsammite zone reveals that the required forming fluids might be originated from host metamorphosed sedimentary rocks of the regions. Quartz-tourmaline veins from Shah- Kuh have been injected into main pluton and sedimentary rocks of Shemshak Formation. Vein- type tourmalines of the sedimentary rocks, have the same hydrothermal properties as Nezamabad tourmaines. Despite of having mostly schorl composition and originating from magmatic fluids, vein- type tourmalines of the granitic pluton represent hydrothermal nature as well