نظام احسن و مسيله شرور در فلسفه ابن سينا

نظام احسن و مسيله شرور در فلسفه ابن سينا

نظام احسن و مسئله شرور در فلسفه ابن¬سينا فاطمه صادقزاده قمصري چكيده عنايت از نظر ابن¬سينا به مفهوم احاطه علمي حق تعالي به كل موجودات با بهترين نظام و بنا بر نيكوترين وجه ممكن است. وي علم عنايي را منبع فيضان خير در عالم هستي مي‌داند و نظامي كه بر اين اساس صورت مي¬پذيرد، نظام احسن مي‌نامد. ابن¬سينا شر را عدم شيء يا عدم كمالي براي موجود مي¬داند و موجودات را در دو گروه قرار مي¬دهد: خير محض كه از هر شر و فسادي مبري است؛ امري كه خير و منفعت آن با شري عارضي همراه است. از نظر ابن¬سينا، چنين اموري با وجود احتمال شري كه خداوند سبحان به سبب يا به همراه آ‌ن‌ها رخ مي¬دهد، خير محسوب مي‌شوند. عنايت و فياضيت الهي اقتضا مي¬كند كه خداوند سبحان علاوه بر خير محض، موجوداتي را كه داراي خير كثير و شر اندك هستند نيز بيافريند. در حكمت سينوي، شرور نه با وجود كه مبدأ خيرات است، ارتباط دارند و نه با اوصاف و افعال الهي. در فلسفه ابن¬سينا، هر گونه نقص در عالم هستي به ضعف و قصور قوابل مادي در عالم طبيعت مربوط مي¬شوند. بر اين اساس مي¬توان گفت نظام احسن، نظامي است كه از يك سو داراي كمال و خير بيش¬تر، گسترده¬تر و برتر (در تمام عالم) و از سوي ديگر واجد نقايص و آفات كم¬تر و محدودتر (در عالم طبيعت) باشد.

The Best Possible Order and Problem of Evils in Ibn Sina’s Philosophy Fatemeh Sadeqzadeh Qamsari Abstract Foreknowledge in Ibn Sina’s point of view means the encompassing knowledge of the Most High to the whole creation with best order and according to the most gracious possible way. He calls the foreknowledge of God a source of emanation of the goodness throughout the world of creation and the order which has been created accordingly as best order. Ibn Sina considers the evil as a privation of something or nonperfection for a being and divides beings into two groups: Pure good which is devoid of any evil and corruption; something that its goodness and benefit is accompanied by an accidental evil. For Ibn Sina, such matter in spite of the existence of evil which occurs because of them and accompanies them is considered good. Foreknowledge and divine emanation demands that in addition to pure goodness to create existents that have plenary goodness and little evil as well. In Avicennian theosophy evils neither have relation with being which is the ground of all goodness, nor with divine attributes and actions. In Ibn Sina’s philosophy any imperfections in the world of creation belong to the weakness and failure of material recipients in natural world. On this basis it can be said that the best possible order is an order that on the one hand has more perfection and goodness in vaster and higher perfection than in any other world, and on the other has fewer and more limited imperfections and evils (in the natural world).