ديدگاه بيماران ايراني در مورد فرد تصميم‌گيرنده‌ي جايگزين: چه كسي بهتر تصميم ميگيرد؟

تصميمگيري توسط فرد جايگزين در بيماران فاقد اهليت بر اساس اصل اخلاقي «احترام به خودمختاري» بنا نهاده شده است. با افزايش خدمات سلامت پيشرفته نياز به تصميمگيري در مورد بيماران فاقد اهليت در ارايه‌ي اين خدمات بيش‌تر گرديده و معمولاً تيم درماني بدون اطلاع از ترجيح بيمار از يكي از اعضا خانواده ميخواهند تا به‌جاي بيمار تصميمگيري كند. اين مطالعه جهت بررسي خواست و ترجيح بيماران در مورد فرد تصميم‌گيرنده‌ي جايگزين و عوامل موثر در اين ترجيح اجرا شد. مطالعه از نوع بررسي مقطعي (cross sectional) بوده و نمونه ها به‌صورت تصادفي از مراجعين بالاي 18 سال (83 -18 سال) به درمانگاه چشم بيمارستان فارابي تهران انتخاب شدند. پرسش نامه‌ها به‌صورت مصاحبه‌اي تكميل گرديد. با 200 نفر بيمار مصاحبه شد كه در سنين 83-18 سال قرار داشتند 52 درصد (105 نفر) مرد و73 درصد (77 نفر) متاهل بودند. همسر در ميان متاهلين تنها در 51 درصد موارد به‌عنوان تصميم‌گيرنده‌ي جايگزين انتخاب شد. در ميان مجردان بيش‌ترين فرد جايگزين به‌عنوان تصميم‌گيرنده‌ در پسران، پدر بود كه در 36 درصد (9 نفر) موارد انتخاب شد در حالي كه تنها 6/5 درصد از دختران (1 نفر) پدر را انتخاب كردند و بيش‌ترين فراواني انتخاب در دختران مجرد مربوط به انتخاب ديگران 3/33 درصد (6 نفر) بود. اكثر بيماران (5/93 درصد) تمايل داشتند در زمان بستري از آن‌ها در مورد فرد تصميم‌گيرنده‌ي جايگزين سوال شود. يافتههاي اين مطالعه نشان مي‌دهد كه كساني كه اغلب به‌عنوان تصميم‌گيرنده‌ي جايگزين در تصميمات درماني بيمار مورد مشورت قرار مي‌گيرند، تفاوت قابل توجهي با كساني كه بيماران به‌عنوان فرد تصميم‌گيرنده‌ي جايگزين انتخاب ميكنند دارند. پيشنهاد مي شود انتخاب فرد تصميم‌گيرنده‌ي جايگزين به خود بيماران در زمان هوشياري‌شان سپرده شود.