مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي همبستگي برخي صفات مرفولوژيك و فنولوژيك با عملكرد دانه در زيره سبز (Cuminum cyminum L.)

چكيده لاتين :

زيره سبز از محصولات صادراتي مهم ايران بوده و پس از زعفران دومين گياه صادراتي از نظر ارزش ريالي مي‎باشد. اين تحقيق‎‎ با هدف تعيين ارتباط بين برخي اجزاي عملكرد اين گياه با عملكرد دانه صورت گرفت و ‎با اندازه‎گيري برخي از اجزاي عملكرد شامل تعدادي از صفات‎ مرفولوژيك مانند ارتفاع گياه، قطر چتر و غيره به تعيين ارتباط بين اجزاي بالا و عملكرد دانه به عنوان صفت وابسته اقدام شد. اين تحقيق با استفاده از سه اكوتيپ محلي از استان‎هاي خراسان، اصفهان وكرمان و در قالب طرح بلوك‎هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. نتايج بدست آمده بيانگر وجود ارتباط معني‎داري بين وزن هزار دانه، ارتفاع گياه و قطر سايه انداز به عنوان صفات مستقل با عملكرد دانه به عنوان صفت وابسته مي‌باشد. ولي در اين تحقيق رابطه‎ي معني‎داري بين تعداد گل در بوته با عملكرد دانه مشاهده نشد. همچنين در تجزيه‎ي واريانس نتايج طرح، وجود تفاوت معني‎دار بين سه اكوتيپ مورد بررسي، از لحاظ صفات مورد نظر به اثبات رسيد. اين مسيله در گروهبندي تيمارها مشاهده مي‌شود. در اين مقايسه‎ها، اكوتيپ اصفهان داراي ميانگين‎هاي بالاتري نسبت به دو اكوتيپ ديگر بود. در تجزيه و تحليل رگرسيون چند ‌متغيره با استفاده از تاثير هر يك از صفات بر روي عملكرد، در نهايت‎ مدلي ارايه شد كه بيانگر تبعيت عملكرد (به عنوان صفت وابسته) از ساير صفات تحت بررسي (به عنوان صفات مستقل) مي‎باشد. Cuminum is one of the most important plants of Iran. In this‎ study,‎‎‎ measuring some components of yield containing some morphological traits such as plant height, plant diameter, etc‎..., the relationship between these components and grain yield as dependent trait can be clarified. This study conducted with three ecotypes of cuminum named “Khorasani”, “Esfehani” and “Kermani”. The experimental design was a randomized complete block design (RCBD) with three replicates. The results showed a significant relation between 1000 seed weight, plant height and plant diameter as independent variables with grain yield as dependent trait. But, there was no significant relation between number of flower per plant with grain yield. Meanwhile, analysis of variance in the present study showed a significant difference between these ecotypes based on measured traits. Finally in multiple regression using the effect of each trait in grain yield, the model showed a relationship between seed weight, plant height and plant diameter as independent variables by grain yield as dependent variable. But, there was no relation between the number of flowers per plant by yield.