بررسي ژيوشيميايي عناصر سنگين در مغزه‌هاي رسوبات دريايي سواحل خليج‌فارس و تاثيرات بيولوژيك آن‌ها

The Geochemical determination of Heavy Metals in a sediment core from Persian Gulf and their biological effects

آلاينده‌هايي چون فلزهاي سنگين مي‌توانند بر روي رسوبات دريايي جذب شده و در دراز مدت اكولوژي اين اكوسيستم‌ها را با آسيب‌هاي جدي رو به رو كنند. بنابراين تعيين مقدار اين آلاينده‌ها در زمان‌هاي گوناگون براي حفظ بهداشت، سلامت و پاك‌سازي محيط‌هاي دريايي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در اين بررسي يك نمونه مغزه از رسوبات سواحل بوشهر خليج‌فارس براي تعيين مقدار فلزهاي سنگين Cu، Pb، Zn ، Ni، Mn ،Fe و نيز O.M , Ca (ميزان ماده آلي) مورد مطالعه قرار گرفته است. براي اين امر و با توجه به اين‌كه هر چه رسوبات دانه ريزتر باشند، پتانسيل جذب آلودگي بيش‌تري دارند، ابتدا ذرات كوچك‌تر از 63 ميكرون با استفاده از الك مش 230 جدا شدند. رسوبات توسط اون در دمايoc 70 به مدت 24 ساعت خشك شدند، سپس مقدار مشخصي از آن‌ها وزن شده و توسط اسيدهاي HCl , HNO3 و HClO4 مورد تجزيه شيميايي قرار گرفت. براي اندازه‌گيري فلزات سنگين نيز از دستگاه جذب اتمي استفاده شد و نتيجه زير با توجه به آناليزهاي آماري و دياگرام آناليز خوشه‌اي به‌دست آمد. ميانگين غلظت عناصر Ni , Pb و Ca در نمونه بيش‌تر از رسوبات جهاني و پوسته زمين است. ميانگين غلظت عناصر Cu، Zn و Mn ، Fe و Al كم‌تر از رسوبات جهاني و پوسته زمين است. بالا بودن غلظت Ca در رسوبات مي‌تواند مربوط به ساختار زمين‌شناسي منطقه و هم‌چنين بالا بودن ميزان باروري در اين منطقه باشد. غلظت بالاي كلسيم در منطقه مي‌تواند به عنوان يك عامل رقيق‌كننده عمل كرده و باعث كاهش غلظت برخي از عناصر بالا شود. ميزان مواد آلي(O.M) در منطقه از عدد بالايي برخوردار است و با توجه به نتيجه آناليز خوشه‌اي، مواد آلي فقط تا حدود بسيار‌كمي منشاي زميني دارند. نتيجه اين بررسي نشان داد كه رسوبات خليج‌فارس در زمان نمونه‌برداري (آذرماه 1379) از حيث تجمع فلزات سنگين نسبت به عناصر Pb و Ni آلايندگي دارد.

Heavy metals can be absorbed in marine sediment, and damaged marine ecosystem in a long time, therefore, it is necessary to measure amount in different times. Their Accordingly, the present study determined the concentration of Cu,Pb,Zn,Mn,Fe,Ca and O.M (Organic Matter) in a sediment core from Costal line of Boshehr in Persian Gulf. At first, the particles which are smaller than 63 microns were seprated and dried at 70°c for 24 hours, then digested with the mixture of three solutions of FIN03 ,HC1 & HCIO4. Concentrations of heavy metals were determined by Atomic Absorbtion machine, and the results showed that the mean of Pb, Ni and Ca concentration is higher than the sediments of the world and the crust of the Earth. The mean of Cu, Zn, Mn, Fe & A1 concentration is lower than the standard. The High amount of Ca is related to geological characteristics of the area. O.M has high amount at this area, and the results showed that the organic matters possess little amount of lithogenic source. The results showed that sediments of Persian Gulf were polluted by Pb & Ni when they were sampled in 2000.