خوانشي «زن محور» در تاريخ بيهقي و سمك عيار

خوانشي «زن محور» در تاريخ بيهقي و سمك عيار

بر پايه¬ي نوشتار تاريخي¬گرايان جديد، تاريخ، ساخته از سخن¬ها و گفتمان¬هاي جامعه است. يك متن ادبي نيز، فقط يك نوع از انواع متفاوت متن است. تمامي متن¬ها نشانه¬هايي از شگردهاي فرهنگي و گفتار اجتماعي خويش را بازمي¬تابانند. گزينش «تاريخ بيهقي» و «سمك عيار» به اين برهان است كه اين دو متن در نظام ادبي كشور، از نظر كاوش¬هاي زباني، ادبي و فرهنگي نقش كليدي دارند. اين گزارش مي پندارد، زن ِ برخاسته از توده مردم، در داستان «سمك عيار» بسيار درخشان بازتابيده است. از سويي ديگر «ابوالفضل بيهقي» در زماني نه چندان دور از فرامرزبن خداداد، تاريخي روايت گونه نگاشته، كه به دربار و زندگي بزرگان زمان خويش پرداخته است. از آن جا كه تاريخ، خود ساخته شده از سخنها و گفتمانهاي جامعه است، اين گزارش مي كوشد رفتار و كردار زنان عيار را رو در رو با زن اشرافي بنگرد و تا آن جا كه فضاي متن اجازه مي دهد، زن ِ عوام در داستان سمك عيار را با بزرگان دربار در تاريخ ِداستان محور ِابولفضل بيهقي، بسنجد و گفتمان زنانه آن روزگار را بكاود. هدف در تراز نهادن دو «زن» است و به هر دو متن تنها به عنوان آوند و ظرفي نگريسته مي شود كه اين دو گونه زن را پرورانده است. از دل اين متنها مي توان زن پويا يا ناپويا را به دركشيد و پيامد هاي باروري يا ناباروري زنان را نگريست. اين جستار به گفتمان اجتماعي اي مي پردازد كه اين زنان در آن گفتمان رشد كرده، درخشيده يا سركوب شده اند.

All texts whether historical or literary are various discources in which cultural and social phenomenon are revealed. The selection of Tarikh-e Beyhaqi by Abol Fazl-e Beyhaqi (a historical text) and Samak-e Ayar by Faramarz ebn-e Khodadad (a literary text) is because of their significant position in cultural, linguistic and literary texts. This paperʹ s basic theme is that in Samak-e Ayar the female characters generally belong to the common classes whilst in Tarikh-e Beyhaqi the female characters belong to the aristocratic class. Therefore a comparative study of the two types of female characters in their own context can reveal the function of the discourse in creating dynamic or satic female characters in either of the two texts in question.