بررسي كالوس‌زايي و اندام‌زايي گياه اسطوخودوس (Lavandula vera DC.)

Callogenesis and organogenesis of Lavandula vera DC.

اسطوخودوس گياهي زينتي و داروئي است. يكي از روش‌هاي كارامد در ريز ازديادي آن اندام‌زائي از كالوس مي‌باشد. در اين پژوهش تاثير سيتوكينين‌هاي مختلف بر كالوس‌زائي و اندامزائي گياه اسطوخودوس مطالعه شد. جداكشت‌هاي گره، در محيط كشت MS داراي غلظتهاي مختلف هورمونهاي BAP (بنزيل آمينو پورين)، Kin (كينتين) و 2iP (2- ايزوپنتيل آدنين) با غلظت‌هاي 1 تا 2 ميلي‌گرم بر ليتر، به تنهائي و يا در تركيب با يكديگر كشت شدند. نتايج نشان داد ده روز پس از كشت نمونه ها،كالوس زائي آغاز مي‌شود. در هفته سوم روي برخي از كالوس‌هاي سبز رنگ گرانول‌هائي ايجاد شده كه با گذشت زمان به جوانه و برگ يا ريشه تبديل شدند. جوانه‌زني از كالوس‌ها در محيط‌هاي كشت داراي BAP يا 2ip مشاهده شد. بيشترين جوانه‌زني در محيط داراي BAP (2 ميلي‌گرم بر ليتر) به دست آمد. در تيمارهاي BAP (1 تا 2 ميلي‌گرم بر ليتر) و 2ip (1 ميلي گرم بر ليتر) همزمان با جوانه‌زني، ريشه زايي نيز صورت پذيرفت، به طوريكه حداكثر تعداد ريشه در محيط كشت داراي BAP (1 ميلي‌گرم بر ليتر) مشاهده شد. در مرحله بعد، كالوس‌هاي 45 روزه در همان محيط كشت اوليه واكشت شدند. نتايج اين مرحله نشان داد نمونه‌ها علاوه بر محيط‌هاي واكشت داراي BAP يا 2iP، در محيط كشت داراي دو هورمون Kin و BAP(1 ميلي‌گرم بر ليتر) نيز ساقه و برگ توليد مي‌نمايند. اما در هيچكدام از محيط‌هاي واكشت ريشه زائي ديده نشد.

Lavender (Lavandula vera DC) is an important ornamental and aromatic plant. In vitro culture through callogenesis is proposed to be an alternative for vegetative propagation. The effects of different cytokinins were investigated on callogenesis and organogenesis of Lavandula vera. Nodal explants were cultured in the MS medium supplemented with different concentrations of cytokinins (benzyl amino purine (BAP), Kinetine (Kin) solely or in combination with each other. Ten days after culturing, callogenesis was observed. After 3 weeks some granular shapes were appeared on the calli which formed sprouts or roots. Calli which were grown in the medium with 2iP (1-2 mg/1) or BAP (1-2 mg/1) produced shoots. The maximum number of shoots was achieved in the medium supplemented with BAP (2 mg/1). The production of shoots and roots were occurred at the same time. The maximum level of root formation was gained in the medium with BAP (1 mg/1). Forty five old days calli were subcultured in the same culture media. Shoot formation was achieved in the media supplemented with 2iP (1-2 mg/1) or BAP (1-2 mg/1) and combination of BAP and Kin (lmg/1). In the subculture media root formation was not occurred.