اثرات گليسين بتايين برونزاد بر خصوصيات مورفوفيزيولو‍ژيكي و عملكرد گياه سويا (Glycine max L. )

Effects of exogenous glycine betaine on morphophysiological characteristics and yield of soybean {Glycine max L.)

از آنجايي كه گياهان در طول چرخه زندگي با انواع استرس‌هاي محيطي مواجه هستند، كاربرد گليسين بتائين (GB) برونزاد روي گياهاني كه توان توليد آن را ندارند، موجبات تفوق گياه بر محدوديت‌هاي محيطي را فراهم ساخته و منجر به افزايش محصول مي‌گردد. بنابراين به منظور بررسي اثر تيمارهاي مختلف گليسين بتائين بر خصوصيات فيزيولوژيكي و مورفولوژيكي دو رقم PER و DPX از سويا، آزمايشاتي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي و در چهار تكرار در شرايط مزرعه انجام شد. تيمارها شامل كاربرد غلظت‌هاي صفر، 5/2، 5 و 5/7 و 10 كيلوگرم درهكتار گليسين بتائين برون‌زاد در دو مرحله شش برگي و نزديك به گلدهي بود. در طول دوره رشد ميزان رنگيزه‌هاي كلروفيل، ميزان پرولين، گليسين بتائين و قندهاي محلول در برگ و ميزان پرولين، گليسين بتائين و پروتئين كل در بذر و فاكتور‌هاي مورفولوژيكي شامل، تعداد شاخه‌هاي فرعي، تعداد غلاف در بوته، تعدا دانه در غلاف، وزن هزار دانه اندازه گيري شدند. به طور كلي كاربرد گليسين بتائين برون‌زاد تفاوت معني‌داري از نظر ميزان كلروفيل ايجاد نكرد. در مرحله ده برگي از نظر ميزان گليسين بتائين درون‌زاد، پرولين و قندهاي محلول تفاوت معني‌داري مشاهده نشد. تمامي غلظت‌هاي گليسين بتائين موجب افزايش معني‌دار تعداد شاخه‌هاي فرعي و تعداد غلاف در بوته شدند ولي از نظر تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه تفاوت معني‌داري مشاهده نشد. افزايش غلظت گليسين بتائين از طريق افزايش در تعداد شاخه‌هاي فرعي و تعداد غلاف در بوته موجب افزايش ميزان عملكرد گرديد. افزايش تيمار گليسين بتائين موجب افزايش معني‌دار عملكرد در بوته، بويژه در رقم DPX و در غلظت‌هاي بهينه 5/7، 10 و 5 از گليسين بتائين برونزاد شد. ميزان پروتئين كل، درصد جوانه‌زني و سرعت جوانه‌زني بذرهاي برداشت شده در تيمارهاي مختلف گليسين بتائين تفاوت معني‌داري نكردند.

Since plants confront to kinds of environment stresses in life cycle, exogenous glycine betaine (EGB) applications on crop plants that unable to synthesis glycine betaine is a possible approach to overcome the environmental limitations. In order to study of different treatments of EGB on physiological and morphological characteristics of soybean (Glycine max var PER and DPX), experiments were performed in field condition as factorial with completely randomized design in four replication. Treatments consist of 0 (as control), 2.5, 5, 7.5 and 10kg per hectar EGB in six-leaf and near the flowering stages. During the growth period the amount of chlorophyll and soluble sugar levels in leaves and proline, GB and total protein in leaves and seeds and morphological factors, including number of branches, pods, seed number in pods, thousands seed weight were measured. The results showed that chlorophyll content had no change by application of EGB. Regard to EGB, proline and soluble sugar content not observed significant different in ten foliare stage. All EGB concentrations increased number of lateral branch and number of seeds per pod significantly, but not abserved significant different in number of seed per pod and thousands seed weight. EGB application enhanced yield of soybean by increase in number of lateral branch and number of pod per plant. Increased EGB concentrations enhanced yield of soybean significantly, especially in DPX cultivar by optimum concentration of 7.5, 10 and 5 Kg/hec and 5. Total protein content, germination percent and rate in harvested seeds in different treatments of EGB have no significant different.