نفت، دوگانگي، مقاومت و وابستگي: نتايج دو بررسي در بهرگان و عسلويه

Oil, Contrast, Resistance and Dependence: Results of Two investigations of the Bahregan and Assaluyeh

ورود ماشين يا صنعت به كشورها يا مناطق توسعه‌نيافته، عموماً با مسايل و مشكلات فراوان اقتصادي، اجتماعي توام بوده و واكنش‌هاي فراواني از سوي مردم پديد آورده است. همراه با ماشين و صنعت، الگوهاي توسعه و مجريان آن، با خود ارزش‌هايي را به جامعه هدف وارد مي‌كنند و ارزش‌هاي جاري را به چالش مي‌كشند و در پي آن، دوگانگي و مقاومت در برابر تغييرات شكل مي‌گيرد. در نتيجه گرچه جامعه در بخش‌هايي، تحت تاثير تغييرات جديد قرار مي‌گيرد، اما در برابر آن مقاومت نيز مي‌كند. مردم در چنين جامعه‌اي، مراكز صنعتي جديد و متوليان آن را «برابر نهاد» خود مي‌پندارند و ريشه تمام مشكلات خود را در آنها مي‌بينند. همين تلقي موجب كاهش خلاقيت و تلاش افراد در آن جامعه مي‌شود و به وابستگي شديد و افزايش ميزان انتظارات رو به تزايد از متوليان تغييرات ايجاد شده دامن مي‌زند. اين پديده را در دو مطالعه كه در مناطق نفتي كشور يعني عسلويه و بهرگان با روش كمي و كيفي انجام شده است، به خوبي مي‌توان مشاهده كرد. در هر دو مكان، به دنبال استقرار تاسيسات نفتي و ورود نيروي انساني از مناطق توسعه‌يافته به منطقه محروم، دو هويت سنتي و مدرن در يك محيط جغرافيايي محدود در برابر يكديگر قرار گرفته‌اند و جامعه دوقطبي شكل گرفته است. اين وضعيت موجب شكل‌گيري مقاومت در نيروهاي بومي در برابر مهاجران و صنعت نفت شده است. مطالعه در هر دو منطقه نشان مي‌دهد كه با وجود كمك‌هاي فراواني كه شركت نفت به مردم كرده و شرايط مناسبي كه در وضعيت آنان ايجاد شده است، با اين حال، مردم نفت را عامل بدبختي و مشكلات اساسي خود مي‌دانند و كمترين اعتماد و رضايت و در عين حال بيشترين انتظارات را از متوليان آن دارند. اين در حالي است كه از تلاش و كوشش و نوآوري براي زندگي خود نيز دست شسته و متوجه كمك‌هايي هستند كه نفت پيوسته به آنان مي‌دهد و اين پروسه دوگانگي، مقاومت و وابستگي را تقويت مي‌كند.

The transfer of technology from developed countries or regions to the less developed countries or regions has often been accompanied with economic and social problems. It also has resulted in indigenous peopleʹs reactions. This is because developmental models and those who apply them both aid an technological transfer and challenge the current values among indigenous people. This in turn, brings about dualism and resistance against changes. This paper seeks to support the above mentioned idea based on two quantitative and qualitative studies the writer has done in Assaluyeh and Bahregan, two Iranian oil districts. These studies indicate that, following the establishment of oil industries in the mentioned districts and the transfer of work force from developed regions to these deprived ones, modern and traditional identities have been confronted and a dual community has formed. Accordingly, the identity conflict has resulted in the cultural resistance of indigenous people against the immigrated people. They receive much welfare aids and facilities the Oil Company provides them and the same time feel the oil industry is the origin of their misfortune and problems. Key words: oil industry, imbalanced development, sustainable development, modern identity, traditional identity, resistance, dependency.