روش‌هاي حمايت از جامعه روستايي به‌وسيله موافقتنامه‌هاي كشاورزي در سازمان تجارت جهاني و ارايه رهنمودهايي براي ايران

جامعه روستايي از جهاني شدن تأثير مي‌پذيرد، و يكي از روش‌هاي رسمي پيوستن به فرايندهاي بين‌المللي پيوستن به سازمان تجارت جهاني (WTO) است. در سازمان تجارت جهاني، براي «روستاها» موافقتنامه مستقل و جداگانه‌اي ديده نشده است و رفتار با جامعه روستايي از طريق ساير موافقتنامه‌ها صورت مي‌پذيرد، كه مرتبط‌ترين آنها موافقتنامه كشاورزي است. موافقتنامه كشاورزي در سه حوزه «دسترسي به بازار»، «يارانه‌هاي صادراتي» و «حمايت‌هاي داخلي» تعهداتي را براي اعضاي سازمان تعيين كرده است. از ميان اين تعهدات سه‌گانه «حمايت‌هاي داخلي» مهمترين اهرم براي حمايت از توسعه روستايي از طريق تعهدات بخش كشاورزي به شمار مي‌آيد. حمايت‌هاي داخلي داراي سه جعبه‌ آبي، سبز و زرد است. جعبه سبز از جمله حمايت‌هايي است كه به شرط عدم انحراف تجاري و يا حداقل تأثير در انحراف تجاري عمدتاً از تعهدات كاهشي معاف است و اعضاي سازمان مي‌توانند با بهره‌گيري مناسب از اين ابزار از برنامه‌هاي توسعه كشاورزي، حفاظت محيط زيست و توسعه روستايي حمايت كنند. هدف اين مقاله شناسايي و تحليل اين نوع حمايت‌ها و ارائه رهنمودهايي براي حمايت از جامعه روستايي در قالب اين گروه است. روش انجام تحقيق از نوع تحليل محتواست؛ بدين ترتيب كه به‌منظور دستيابي به هدف، اسناد 38 عضو سازمان تجارت جهاني كه داراي جعبه سبز بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند و در نهايت 17 عضو براي تحليل نهايي انتخاب شدند. از بين 17 عضو، اسناد دو كشور از بزرگ‌ترين استفاده‌كنندگان از جعبه سبز يعني ايالات متحد امريكا و اتحاديه اروپا به‌طور كامل مطالعه شد. در مورد بقيه كشورها فقط بندهاي حمايتي‌اي كه كلمه “Rural” در آنها وجود داشت، مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان مي‌دهد كه كمك به پروژه‌هاي آبياري و آب روستايي، حمايت از كسب‌وكارهاي كوچك روستايي، حمايت از تعاوني‌هاي روستايي و كمك به صنايع روستايي به وفور در جعبه سبز اعضا مشاهده مي‌شود. همچنين پرداخت‌هاي مربوط به جبران بلاياي طبيعي (خشكسالي‌ها، سيل و طوفان) به عنوان ابزار حمايتي بستگي به شرايط زمان و مكان بسياري از اعضا دارد.