پرتوزايي طبيعي در نمونه‌هاي گرانيتي استفاده شده به‌عنوان

پرتوزايي طبيعي در نمونه‌هاي گرانيتي استفاده شده به‌عنوان

براي تعيين پرتوزايي طبيعي مصالح ساختماني استفاده شده و ارزيابي شاخص‌هاي مورد نظر در ارتباط با محيط زيست، بهداشت و جامعه ،14 نمونه از سنگ‌هاي آذرين استفاده شده در ايران به‌عنوان سنگ‌هاي گرانيتي انتخاب و پرتوزايي طبيعي نمونه‌ها شامل اندازه‌گيري اكتيويته هسته‌هاي 226Ra, 232Th و 40K بر حسب Bq/kg انجام شد. پرتوزايي معادل نمونه‌هاي مطالعه شده برحسب معادل راديم Raeq براي تمام نمونه‌ها محاسبه شد كه در محدودة Bq/kg 72/450 - 50/210 است. براي ارزيابي شاخص‌هاي ريسك محيط زيست، شاخص‌هاي خطر خارجي Hex، خطر داخلي Hinو نرخ دوز جذب شده محاسبه شدند. شاخص محاسبه شده Hin براي نمونه‌هاي مطالعه شده در محدودة بين81/0- 63/1و براي Hex 57/0- 22/1 است. مقادير توصيه شده براي شاخص پرتوگيري داخلي و خارجي به ترتيب 5/1 و 1 است. طبق استاندارد UNSCEAR ميزان دوز پرتوزايي مؤثر سالانه بر حسب mSv/y محاسبه شد كه مقدار آن براي يكي از نمو‌نه‌ها 05/1 و براي بقية نمونه‌ها در محدودة 3/0 - 1 mSv/y قرار مي‌گيرد. طبق توصية كميسيون اروپا براي مصالح ساختماني با دوز مؤثر سالانه بالاتر از 1 mSv/y مي‌بايد مراقبت‌هاي لازم جهت مراقبت از اشعه‌هاي پرتوزا صورت گيرد. تهوية فضاهاي بسته و اتاقهاي خواب از جمله اقدامات ساده و مراقبتي است كه موجب كاهش غلظت گازهاي پرتوزا مي‌شود. مطالعات كاني‌شناسي نشانگر همبستگي مقدار راديواكتيويته اندازه‌گيري شده با فراواني كاني‌هاي فلدسپات پتاسيم، زيركن، اسفن و آلانيت دارد و همچنين تأثير بافت تجمعي در افزايش پرتوزايي است.

The radionuclides 226Ra, 232Th and 40K concentrations measured as well as radiological parameters, for 14 granite samples that use in Iran as building material were calculated. The measurements of the radioactivity concentrations were carried out at nuclear physics laboratory university of Tabriz. This subject is important in environmental radiological protection, since granites are extensively used as building and ornamental stones. The external and internal hazard index and the annual effective dose rates index evaluated and compared to the limits proposed by United Nation Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation. Radiation exposure dose rate and radium equivalent activity Raeq for all samples under investigation were calculated. Radium-equivalent activities (Raeq) range from 210.50-450.72 Bq/kg. In addition internal hazard index (Hin) and external hazard index for evaluation of environmental risk have also been determined which range 0.81-1.63 and 0.57-1.22 respectively. Recommended values for internal and external hazard index are 1.5 and 1 respectively. The annual effective doses of studied samples is calculated based on equations and conversion coefficient proposed by UNSCEAR which is 1.05 for one sample and ranges from 0.3 – 1 SvG/y for other studied samples. According to European Commission (EC, 1999), effective doses exceeding the dose criterion of 1 mSv/y should be taken into account in terms of radiation protection.