فقر آهن و عوامل مرتبط در اهداكنندگان خون مستمر مرد در اصفهان

Iron deficiency and related factors among male regular blood donors in Isfahan

چكيده سابقه و هدف با توجه به از دست دادن آهن در هر اهداي خون و گزارش‌هايي از فقر آهن در اهداكنندگان مستمر، اين مطالعه جهت ارزيابي شيوع فقر آهن در اهداكنندگان مستمر مرد و تعيين ارتباط آن با عوامل مرتبط انجام شد. مواد و روش‌ها در يك مطالعه توصيفي تحليلي، 253 اهداكننده مستمر مرد در سال 1386 بررسي شدند. آزمايش شمارش كامل خون، آهن و فريتين سرم براي اين افراد انجام شد. نتايج توسط برنامه 15 SPSS با آزمون همبستگي پيرسون مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها 32 اهداكننده(6/12%) كم خوني فقر آهن(g/dl 5/12 Hb < ) داشتند. 67 اهداكننده(6/26%) آهن سرم پايين(µg/dl 50 < )، 135 اهداكننده(9/54%) سطح فريتين پايين(ng/ml 17 < ) و 13 اهداكننده(1/5%) هماتـوكريت كمتـر از 38% داشتند. بين تعداد اهداي خون ساليانه و تعداد كل اهداي خون با مقدار هموگلوبين، هماتوكريت، آهن و فريتين سرم رابطه معكوس وجود داشت(به ترتيب براي اهداي خون ساليانه 001/0 p < ، 005/0 p < ، 009/0 p < و 001/0 p < و براي تعداد كل اهداي خون به ترتيب 001/0 p < ، 004/0 p < ، 001/0 p < و 023/0 p < ). مقـدارMCV نيز با افزايش تعداد اهداي خون ساليانه كاهش يافت(01/0 p < ). نتيجه گيري ذخاير آهن پايين در اهداكنندگان مستمر مرد ارتباط قابل ملاحظه‌اي با دفعات اهداي خون ساليانه و تعداد كل اهداي خون داشت. با توجه به لزوم حفظ اهداكنندگان مستمر، لازم است تا كمبود ذخاير آهن در اين افراد تشخيص و برطرف گردد تا بتوان از كاهش تعداد اهداكنندگان مستمر جلوگيري كرد.

There is a loss of iron with each donation and reports have shown iron deficiency in regular blood donors. This study aimed to determine the prevalence of iron deficiency in regular male blood donors and study the related factors. Materials and Methods In this cross-sectional study, a total of 253 regular volunteer male blood donors during 2007, were sent for blood tests (complete blood count, serum iron, and ferritin) within 20 days either at pre-donation or post-donation periods. Data were analyzed with Pearson Correlation test by using SPSS 15. Results Thirty two (12.6%) had iron deficiency anemia (hemoglobin less than 12.5 g/dl), 67 (26.6%) had low serum iron (less than 50 micg/dl), 135 (54.9%) had low ferritin levels (less than 17 ng/ml) and 13 (5.1%) had hematocrit lower than 38%. The number of donations per year had a significant negative correlation with hemoglobin, hematocrit, serum iron, and ferritin levels (p< 0.001, p< 0.005, p< 0.009, p< 0.001, respectively); the total number of donations also showed a significant negative correlation with hemoglobin, hematocrit, serum iron, and ferritin levels (p< 0.001, p< 0.004, p<0.001 and p< 0.023, respectively). MCV also lowered as the number of donations per year increased (p< 0.01). Conclusions Iron stores in regular male blood donors were low which showed a strong correlation with the number of donations per year and total number of donations. Since recruiting regular blood donors is essential, preventing iron deficiency by early diagnosis will be beneficial for unreturned rate of regular donors to decrease