علم و قرآن

چكيده: مقاله «علم و قرآن» (Science and the Qoran) در دايره المعارف قرآن لايدن را «احمد دلال»(Ahmad Dallal) به نگارش در آورده است و در بردارنده گزارشي از تاريخچه مباحث «قرآن و علم» و ارايه رويكردهاي قديمي و جديد به اين مبحث است. وي نظرات ابوريحان بيروني، غزالي، فخررازي، قرطبي، نيشابوري و... را گزارش مي‌كند و مي‌پندارد اين مفسران به جدا انگاري قرآن و علم معتقد بودند. سپس ديدگاههاي سيد جمال اسدآبادي، سِر سيد احمد خان هندي، طنطاوي، موريس بوكاي، عزالدين داني و... را بيان مي‌كند كه به طرح سازگاري قرآن و علم يا اعجازهاي علمي و نظريه‌پردازيهاي علمي قرآني پرداخته‌اند يا قرآن را منبع معرفت و در برخي موارد داور نهايي معرفي كرده‌اند. در پايان به رويكرد برخي مثل سيد حسين نصر اشاره مي‌كند كه مباني فرافيزيكي و اسلامي علم و علوم حاوي قداست و مبتني بر يگانگي معرفت را مطرح و بر نقد معرفت شناسي علم جديد تاكيد مي‌كنند. ناقد مقاله نيز به ارزيابي مقاله و منابع آن پرداخته و معتقد است گزارش تاريخي مقاله ناقص است. سپس برداشت نويسنده از شيوه مفسران قديمي (جداانگاري قرآن و علم) را به چالش كشيده و مخدوش دانسته است. اقسام تفسير علمي و معيارهاي آن را يادآوري و مباحث نويسنده در مورد رويكردهاي جديد به قرآن و علم را بررسي كرده است. همچنين با دفاع از اعجاز علمي قرآن و نظريه‌پردازيهاي علمي آن و مبحث تاثير قرآن در مباني علوم انسان و هدف دهي به علوم و پيامدهاي سياسي، اجتماعي آنها را مطرح و غفلتهاي نويسنده در اين موارد را يادآوري كرده است.