بررسي چگونگي تهيه منحني‌ها و روابط عمق، سطح و تداوم بارش در استان خراسان

بررسي چگونگي تهيه منحني‌ها و روابط عمق، سطح و تداوم بارش در استان خراسان

تهيه منحني‌هاي عمق، سطح و تداوم (DAD) براي برآورد ميزان بارش ميانگين يك سطح، از نيازهاي اساسي بيشتر پروژه‌هاي عمراني و منابع آب مي‌باشد. در اين رابطه در قالب يك طرح تحقيقاتي اين منحني‌ها براي استان خراسان تهيه شد. براي اين منظور با بهره‌گيري از داده‌هاي بارندگي روزانه 190 ايستگاه باران‌سنجي استان خراسان و پيرامون آن، درصد روزهاي فراگير بارش ايستگاه‌ها د ر هر سال آبي محاسبه شد. با توجه به شمار كم بارش‌هاي با فراگيري بالا در سطح استان، رگبارهاي روزهاي با فراگيري بيش از 50 درصد كه دست‌كم 50 درصد ايستگاه‌ها هم داراي بارش بيش از 5 ميليمتر باشند، گزينش شد. براي 63 رگبار برگزيده اقدام به تعيين تداوم واقعي رگبارها با بهره‌گيري از باران‌نگارهاي موجود شد. براي تهيه نقشه‌هاي هم‌باران رگبارها از نرم‌افزار زمين آمار GS+ بهره‌گيري و روش‌هاي مختلف ميان‌يابي مورد آزمون قرار گرفت. در نهايت براي 41 رگبار بيشينه گزينشي در تداوم‌هاي 3، 6، 9، 12، 18 و 24 ساعته، منحني‌هاي DAD نهايي تهيه و ترسيم شد. با توجه به ميانگين درصد فراگيري بدست‌آمده براي تداوم‌هاي شش‌گانه، دقت منحني مربوط به تداوم 18 ساعته از ديگر تداوم‌ها كمتر بوده و بايستي در بهره‌برداري از آن احتياط لازم مد نظر قرار گيرد. مدلي به صورت بهترين برازش را با منحني‌هاي عامل كاهش سطح (Area Reduction Factor) از خود نشان داد.

The technique of relating areal rainfall depths to area by analyzing several storms gives depth- area relationships for different specific durations. So it is necessary to formulate maximum depth- area- duration curves to determine the maximum depths of precipitation from a given storm within various durations and areas. In this research, DAD curves have been prepared for Khorasan Province. There are more than 180 rainguage stations in the Province. Daily rainfall of these stations was collected from the beginning up to 2001 based on water years. For each year the number of days when the most stations having rainfall with the precipitation center station is determined. The investigations showed that there is only 14 days with more than 80 percent areal extension in the study area. Thus the rainy days with more than 50 percent areal extension and with 50 percent of stations having at least 5 mm rainfall, were selected as design storms. For drawing isohyetal map for each storm, GS+ software was used for determining the suitable interpolation methods. The mentioned maps were prepared using GIS for 41 selected maximum storms of the Province. Then the depth-area curves for each storm and final depth-area-duration curves were prepared for 3, 6, 9, 12, 18 and 24 hours durations. A mathematical model with the form of was fitted to area reduction factor curves, where P, and A are mean maximum areal rainfall, maximum point rainfall in the area in mm and watershed area in km2 respectively. The research showed that the accuracy of 18 hours DAD curve is less than the other of durations. It is recommended that the DAD and area reduction factor curves to be used only for areas between 10 to 30000 km2.