تاثير باكتري‎هاي افزاينده رشد گياه (PGPR) بر تسهيم ماده خشك بوته دورگ‎هاي ديررس ذرت

Effect of Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) on Dry Matter Partitioning of Late Maturing Maize (Zea mays L.) Hybrids

به منظور بررسي اثر كاربرد مايه تلقيح چهار سويه باكتري‎هاي افزاينده رشد گياه شامل ازوتوباكتر كروئوكوكوم، آزوسپيريلوم ليپوفروم، آزوسپيريلوم برازيلنس و پسودوموناس فلورسنس بر ميزان تجمع و بررسي الگوي تسهيم ماده خشك اجزاي بوته و شاخص برداشت دورگ‎هاي ديررس ذرت 700، 704 و دورگ اميدبخش B73×K18آزمايشي ‌در سال‎هاي 1383 و 1384 در مزرعه پژوهشي مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج به صورت فاكتوريل اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل تلقيح بذر دورگ‎ها با مايه تلقيح هريك از باكتري‎ها، به تنهايي و يا تلقيح توأم با تلفيق دو و جنس سه باكتري و عدم تلقيح باكتريايي بعنوان تيمار شاهد بودند. با رسيدگي فيزيولوژيك دانه، وزن خشك كل بوته، ساقه، برگ‎ها، گل تاجي، دانه، پوشش‎هاي بلال و چوب بلال و شاخص برداشت تعيين شدند. نتايج نشان داد كه به جز وزن خشك گل تاجي و پوشش بلال، ساير ويژگي‎هاي مورد بررسي تحت تأثير اثر متقابل سال، دورگ‎ها و PGPR قرار گرفتند و بالاترين وزن خشك بوته، برگ، ساقه، و چوب بلال و بيشترين وزن خشك بلال، دانه و شاخص برداشت در سال دوم به ترتيب به دورگ SC704 و دورگ SC700تلقيح شده با باكتري‎هاي سه جنس مربوط بوده است. همچنين در هر سه دورگ در دو سال آزمايش تيمار تلقيح بذر با باكتري‎هاي سه جنس بيشترين تأثير بر تسهيم ماده خشك داشت. اين تيمار سبب افزايش 48، 15 ،4 و 30 درصدي به ترتيب در تسهيم ماده خشك به بوته، برگ‎ها، ساقه و دانه و افزايش 34 درصدي شاخص برداشت نسبت به شاهد (عدم تلقيح) شد و پس از آن، تيمار تلفيق باكتري‎هاي ازوتوباكتر و پسودوموناس و تلقيح با هر يك از باكتري‎هاي ازوتوباكتر و پسودوموناس به ترتيب در مرتبه‎هاي بعدي قرار گرفتند. نتايج اين پژوهش، مشخص نمود كه الگوي تسهيم ماده خشك در دورگ‎هاي مورد مطالعه بر اساس نوع دورگ‎ها، دانه‎اي يا دو منظوره (دانه‎اي و علوفه‎اي)، تحت تأثير PGPR قرار گرفت. همچنين كاربرد PGPR موجب تغيير روند تسهيم ماده خشك به اندام‎هاي بوته گرديده به نحوي كه ماده خشك مبداء (اندام‎هاي فتوسنتزكننده مانند برگ‎ها) و مقصد (اندام ذخيره‎اي مانند ساقه و اندام زايشي مانند بلال) و چوب بلال كه معياري از رشد و نمو مي‎باشد، افزايش يافت. همچنين ميزان اين افزايش براي برگ‎ها كه اندام اصلي فتوسنتزكننده بوته مي‎باشند و بلال بيشتر بوده كه مي‎تواند به طور مستقيم و غيرمستقيم منجر به افزايش شاخص برداشت و در نتيجه افزايش عملكرد دانه و علوفه اين دورگ‎ها گردد.

A study was conducted to evaluate the effects of Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) inoculants including four strains of Azotobacter chroococcum, Azospirillum lipoferum, A. brasilense and Pseudomonas fluorescence on dry matter accumulation of late maturing Maize(Zea mays L.) hybrids, SC704, SC700 and a promising single cross B73xK18. A factorial experiment was conducted in research field of Seed and Plant Improvement Institute (SPII) of Karaj in 2004 and 2005. In this study, hybrids seeds were inoculated by various PGPRs. At physiological maturity, plant and stem, leaves, tassel, ear, husks, cob and grain dry matter and harvest index were determined. Results revealed that, except tassel and husks dry matter, other traits affected by year, hybrid and PGPR. SC704 and SC700 which inoculated by all bacteria exhibited the highest plant, stem, leaves, cob and ear, dry matter and harvest index in the second year. Also in two years, three hybrid seeds inoculated by all bacteria had the most effect on dry matter partitioning. This treatment caused 48, 15, 4 and 30% increase in whole plant, leaves, stem and grain dry matter, respectively. Moreover, 34% increase in harvest index was detected. The results indicated that studied hybrids dry matter partitioning pattern affected by PGPR. Also application of PGPR changed plant organs dry matter partitioning trend to sources and sinks. Also the rate of this increase for leaves as main photosyntetically organs and ear was higher resulting in higher harvest index.