جمع‌آوري و شناسايي سوش‌هاي ريزوبيوم همزيست با شبدرهاي استان خوزستان

Collection and Identification of Symbiotic Rhizobium with Trifolium species in Khuzestan province

نيتروژن يكي از مهمترين عناصر غذايي پرمصرف در گياهان بوده كه كمبود آن در خاك از عوامل اصلي محدودكننده رشد گياهان مي‌باشد. اين درحاليست كه در حدود 80 درصد از گاز موجود در اتمسفر گاز مولكولي نيتروژن بوده كه بصورت مستقيم براي گياهان قابل جذب نمي‌باشد. يكي از مهمترين راه‌هاي تثبيت نيتروژن موجود در اتمسفر از طريق برقراري همزيستي بين گياهان تيره بقولات و باكتريهاي ريزوبيوم مي‌باشد. كودپاشي مراتع بخصوص در مناطق خشك و نيمه¬خشك كه همواره با عامل محدودكننده رطوبت مواجه است، موجب مي‌‌گردد تا مقدار كمي از اين كودها مورد استفاده قرار گيرد و از طرفي ضمن تحميل هزينه‌هاي سنگين سبب آلودگي محيط¬زيست (خاك و آب) شوند. از مهمترين گونه‌هاي تثبيت¬كننده نيتروژن در مراتع استان خوزستان، شبدرهاي بومي مي‌باشند كه در اين تحقيق به¬مدت 3 سال با پيمايش‌هاي صحرايي اقدام به جانمايي و جمع¬آوري نمونه‌هايي از گونه‌هاي مختلف اين شبدرها گرديد و در كل تعداد 70 نمونه از 12 گونه شبدر جمع¬آوري و در بررسي‌هاي آزمايشگاهي ضمن شناسايي گونه‌هاي شبدر، پس از ريشه¬شويي و جداسازي گره‌هاي ريشه محتويات آنها بر روي محيط كشت Y.M.A كشت گرديد. سپس باكتريهاي جداسازي شده طي كشت‌هاي متوالي خالص¬سازي شدند و براساس خصوصيات مورفولوژيكي و ميزان رشد تعداد 9 سوش از Rhizobium trifolli از روي شبدرهاي بومي استان خوزستان شناسايي گرديد.

Nitrogen is one of the most important macro nutrients in plants which its shortage in soil is the main factor limiting plant growth. Nitrogen molecular gas comprises about 80 % of the atmospheric gases whereas it is not directly absorbable in plants. A symbiosis of legumes and rhizobia is one of the most important ways in nitrogen fixation. Fertilizer application in rangelands especially in arid and semi arid regions which always faces limiting moisture will result in small efficiency of the fertilizer and also imposes heavy costs due to environmental pollution (soil and water). Native Trifolium species are of utmost nitrogen fixers in Khuzestan rangelands. This experiment was carried out in 3 years to isolate, identify and introduce rhizobium strain of the native Trifolium species in Khuzestan. A total number of 70 samples were collected from 12 Trifolium species and after root washing and separation of root nodules in laboratory, the rhizobium bacteria were planted and isolated on YMA. Finally, 9 strains of Rhizobium trifolli were identified based on morphological characteristics and growth rate.