اثر شدت چرا بر فرم رويشي گونه‌هاي گياهي در مناطق نيمه خشك

The effect of grazing intensity on palatability classes and life form of plant species in semi-arid regions

از آنجا كه در مطالعات گذشته ارتباط معني‌داري بين تاج پوشش كل و فاصله از آبشخور پيدا نشده بود. در اين تحقيق گونه‌هاي گياهي براساس فرم رويشي (درختچه، بوته، علف گندمي چندساله، پهن برگ علفي يكساله و چندساله) و همچنين كلاس‌هاي خوش‌خوراكي ( ?، ? و ??) طبقه‌بندي شده و با استفاده از آناليز تجزيه واريانس يك طرفه تغييرات آنها با فاصله از آبشخور و جهت‌هاي هشت‌گانه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه جهت‌هاي هشت‌گانه تاثير معني‌داري بر تاج پوشش فرم‌هاي رويشي و كلاس‌هاي خوش خوراكي ندارند. اما فرم‌هاي رويشي و كلاس‌هاي خوش خوراكي با توجه به فاصله از آبشخور، داراي واكنش‌هاي متفاوتي به چرا مي‌باشند. به طوري كه با فاصله از آبشخور فرم‌هاي رويشي درختچه، بوته و علف گندمي چندساله و كلاس خوشخوراكي ? افزايش و فرم رويشي پهن برگ علفي يكساله و كلاس خوش خوراكي ?? كاهش مي‌يابد. بنابراين فرم رويشي پهن برگ علفي چندساله و كلاس خوش خوراكي ? نيز داراي پراكنش يكنواخت مي‌باشد. از اين رو، با استفاده از نتايج مقايسه ميانگين دانكن يك محدوده بحراني در فاصله 400 متر از آبشخور مشخص شد. در اين محدوده در تركيب گياهي گونه‌هاي بوته‌اي و درختچه‌اي كاهش، كلاس خوش خوراكي ? حذف و پهن برگ علفي‌هاي يكساله افزايش يافته‌اند و با توجه به تغييرات فرم رويشي علف گندمي چندساله و كلاس خوش خوراكي ? كه به چرا بسيار حساس هستند، مي‌توان نتيجه گرفت كه تا فاصله 800 تا 1000 متري از آبشخور تمركز چرا بسيار زياد مي‌باشد.

Considering previous studies which showed no significant relation between the distance from water point and total vegetation cover, in current research plant species were classified based on life forms (shrub, bush, perennial grass, perennial forbs and annual forbs) and palatability classes (I, II and III). One way ANOVA was applied to determine the variations with distance from water point 8 main directions. Results showed that 8 main directions had no significant effect on vegetation cover and palatability classes of studied life forms. While life forms and palatability classes had different reactions to grazing according to the distance from water point. As shrubs, bushes, perennial grasses and palatability class I increased and annual forbs and palatability class ni decreased with distance from water point. Perennial forbs and palatability class II had uniform distribution. Using results of Duncan multiple range test a critical area was determined at 400 m distance from water point. In the mentioned critical area, shrubs and bushes showed a decrease in vegetation composition while annual forbs increased. Palatability class I also was eliminated in this area. According to the variations in perennial grasses and palatability classl, very sensitive to grazing, it can be concluded that grazing intensity had been very severe at a distance of 800-1000 m from water point.