بررسي آت اكولوژي Dorema aucheri در اكوسيستم هاي مرتعي استان كهگيلويه و بويراحمد

Autecology of Dorema aucheri in Rangeland Ecosystems of Kohgiloye and Boyerahmad Province

بررسي رفتار و عملكرد يك گونه گياهي و مطالعه نحوه ارتباط آن با ساير اجزاي زنده و غيرزنده در رويشگاه آن، به¬عنوان آت¬اكولوژي آن گونه در نظر گرفته مي¬شود كه بخش مهمي از مطالعات اكولوژيك در علوم منابع طبيعي را تشكيل مي¬دهد. در اين تحقيق آت¬اكولوژي گونه مرتعي Dorema aucheri با نام فارسي بيلهر (كندل كوهي) در اكوسيستم¬هاي مرتعي استان كهگيلويه و بويراحمد مورد بررسي قرار گرفت. براساس روش تحقيق ابتدا نقشه رويشگاهي مناطق تحت پوشش با استفاده از نقشه¬هاي توپوگرافي به مقياس50000/1 تهيه گرديد و بعد كليه ويژگيهاي رويشگاهي شامل پستي و بلندي، اقليم، خاك و ديگر ويژگيها شامل گونه¬هاي همراه، چگونگي حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گياهي، سيستم ريشه، فنولوژي، زادآوري، ارزش رجحاني، تركيبات شيميايي گياه و فراواني آن مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج حاصل از بررسي¬هاي بعمل¬آمده نشان مي¬دهد كه گونه Dorema aucheri از ارتفاع 1600 تا 3400 متر از سطح دريا و در اقليم¬هاي نيمه¬خشك، مديترانه¬اي معتدل تا سرد رويش دارد. به¬طوري¬كه بيشترين تراكم اين گونه در ارتفاعات 2300 متر تا 3000 متر از سطح دريا مي¬باشد. بافت خاك در مناطق مورد مطالعه سيلتي رسي لوم، سيلتي رسي، رسي، سيلتي لومي و لومي بوده، Ec خاك بين 21/0 تا 5/0 ميلي¬موس بر سانتي¬متر و pH خاك بين 7/6 تا 73/7، متوسط بارندگي 750 ميلي¬متر در سال و دماي هوا بين 11- تا 35 درجه سانتيگراد متغير بوده است. شروع رويش گياه در استان كهگيلويه و بويراحمد از اواخر نيمه اول اسفندماه تا پايان فروردين¬ماه سال بعد مشاهده گرديده است. به¬نحوي¬كه بذر Dorema aucheriدر نيمه اول تيرماه سفت شده و مي¬رسد و تا پايان نيمه دوم تيرماه ريزش مي¬نمايد و پس از آن پژمردگي و خواب گياه اغاز مي¬گردد. گياه رشد پاييزه ندارد. ريشه Dorema aucheri گسترش زيادي در جهات افقي و عمودي پيدا مي¬كند، بطوري¬كه گاهي گسترش عمودي از 200 سانتي¬متر و شعاع گسترش افقي از 150 سانتي¬متر تجاوز مي¬نمايد. اين گياه خوشخوراك نيست ولي در غياب گياهان خوشخوراك مورد استفاده دام¬ها قرار مي¬گيرد، به¬طوري¬كه انسان نيز از اين گياه استفاده¬هاي غذايي و دارويي مي¬برد.

Abstract Autecology consederd as study a plant species behaviour and function and also determining its relationship with other biotic and abiotic components includes an important part of ecological studies in natural resources science. In the current research, autecology of Dorema aucheri, a perennial plant from Apiaceae family, was studied in range ecosystems of Kohgiloye and Boyerahmad. First of all vegetation map was provided using 1:50000 topographic maps and all characteristics including topography, climate, soil, and also companion species, root system, phenology, regenerarion, preference value, chemical compounds and frequency were studied. According to the results, Dorema aucheri grows in an elevation range of 1600 to 3400 m above sea level and in semi arid and moderate mediterian climates. The highest density of Dorema aucheri was recorded at 2300 to 3000 m above sea level. Soil texture in the study area was silty clay loam, silty clay, clay, silty loam and loam. Soil EC differed from 0.21 to 0.5 ds/m and a pH range of 7.5 to 8.2 was obtained. Average annual precipitation is 750 mm and temperature differed from -11 to 35 centigrade degree. Vegetative growth starts in early March and ends in early April. Its flowering stage is from mid April to May. Seed ripening stage is in mid July and no autumn growth was recorded. Root spreads in vertical (>200cm) and horizontal (> 150cm) dieractions. Despite this plant is not palatable, it is used by livestock in absence of other palatable species. Human also utilizes this species as food or medicinal purposes.