بررسي فاكتورهاي بيماري‌زايي در قارچ Blumeria graminis f. sp. tritici عامل بيماري سفيدك سطحي گندم در مناطق مختلف كشور با كاشت خزانه تله

بررسي فاكتورهاي بيماري‌زايي در قارچ Blumeria graminis f. sp. tritici عامل بيماري سفيدك سطحي گندم در مناطق مختلف كشور با كاشت خزانه تله

بيماري سفيدك پودري گندم توسط قارچ Blumeria graminis f.sp. tritici به وجود مي‌آيد كه در مناطق خنك و مرطوب شيوع بيشتري دارد. اين قارچ، به منظور حفظ توان بيماري‌زايي خود، همواره به موازات ميزبان دستخوش تغييرات شده كه منجر به بروز جمعيت‌هاي جديد مي‌گردد. اساس اين تغييرات در مجموعه فاكتورهاي بيماري‌زايي قارچ بوده كه لازم است، همواره و در جهت مديريت بيماري بخصوص در بكارگيري ارقام مقاوم در مناطق مختلف، از آن آگاه بود. بدين منظور در پاييز سال‌هاي 1383، 1384 و 1385 در مناطق مساعد براي بروز بيماري در كشور شامل گرگان، ساري، مغان و ورامين، خزانه‌هاي تله (Trap Nursery) در شرايط طبيعي و با استفاده از 17 لاين افتراقي گندم دريافتي از كشور آلمان و در 3 تكرار احداث گرديد. عكس‌العمل ارقام در دو نوبت تورم سنبله (Booting stage) و دو هفته بعد از آن با استفاده از مقياس 9-0 ياداشت برداري گرديد. بطور كلي نتايج سه ساله اين بررسي نشان داد كه جمعيت‌هاي اين قارچ در روي ارقام افتراقي، توان بيماري‌زايي متفاوتي را در مناطق مختلف و در طول سه سال از خود نشان دادند كه حكايت از تغييرات ژنتيكي در درون آن‌ها مي‌باشد. تقريباً در هر سه سال ارقام MARIS HUNTSMAN (Pm2+6) و (Pm2+4b+8)APOLLO در هر سه منطقه مورد بررسي، مقاوم و ارقام RONSO(Pm4b), REKTOR(Pm5) وNK-747(Pm6) از مقاومت نسبي خوبي برخوردار بودند. با توجه به نتايج فوق، از اين منابع مقاومت مي‌توان در برنامه اصلاحي جهت توليد ارقام مقاوم به سفيدك سطحي گندم استفاده نمود.

Wheat powdery mildew caused by Blumeria graminis f.sp. tritici is one of the most common diseases in cool and humid regions. Awareness of fungal variability is necessary to manage disease specially due to using new lines and cultivars. This study was conducted to detect virulence factors of Blumeria graminis f.sp. tritici using trap nurseries in natural conditions in Gorgan, Mazandaran, Moghan and Varamin regions during 2005-2007. The experiments were carried out using 17 near isogenic lines/cultivars carrying Pm resistance genes received from Germany. The experiments were based on RCBD with three replications in each region. The reaction of the cultivars to B. graminis f.sp. tritici were recorded at booting stage and two weeks later based on scale 0-9. The results of three years study showed that cultivars MARIS HUNTSMAN (Pm2+6), APOLLO (Pm2+4b+8) and RALLE (Pm3d) were highly resistant in all regions and cultivars RONSO(Pm4b), REKTOR(Pm5) and NK-747 (Pm6) were relatively resistant. These cultivars have potential to be incorporated into high yielding commercial wheat cultivars in Iran.