بررسي اثر ژن و نحوه توارث مقاومت به تنش نژاد 6E130A+ زنگ زرد در بعضي از ارقام و لاين‎هاي گندم

بررسي اثر ژن و نحوه توارث مقاومت به تنش نژاد 6E130A+ زنگ زرد در بعضي از ارقام و لاين‎هاي گندم

چهار لاين اصلاحي پيشرفته گندم M-78-1، M-78-3، M-78-10 و M-78-16 و رقم حساس بولاني به صورت داي‌آلل يك طرفه تلاقي داده شدند. بذور F1 و والدها در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در گلدان‎هايي با خاك استريل در گلخانه كاشته شدند. گياهچه‌ها توسط اسپور نژاد +6E130A زنگ زرد تلقيح شده و دوره‎ي كمون يادداشت‌برداري شد. در تجزيه‎ي واريانس به روش گريفينگ، تفاوت قابليت تركيب‌پذيري عمومي و خصوصي در والدهاي مورد مطالعه‎ي معني‌دار بود. در تجزيه‎ي نتايج به روش هيمن، پارامتر Wr+Vr اختلاف معني‌داري بين والد‌ها نشان نداد، اما اختلاف والد‌ها از لحاظ Wr-Vr معني‌دار بود. شيب خط رگرسيون Wr/Vr اختلاف معني‌داري با صفر داشت، ولي اختلاف معني‌داري با يك نداشت. فراواني آلل‌هاي غالب بيش‎تر از آلل‌هاي مغلوب بود. وراثت‎پذيري عمومي و خصوصي به ترتيب 94 درصد و 60 درصد برآورد گرديد. مجموع نتايج نشان دهنده‎ي اهميت توام اثرات افزايشي و غيرافزايشي در كنترل ژنتيكي دوره‎ي كمون بود.

Four resistant advanced lines of wheat M-78-1, M-78-3, M-78-10 and M-78-16 and Bolani, as the susceptible variety, were intercrossed in a half diallel design. Seeds of parents and F1ʹs were planted in pots with sterile soil in a Randomized Complete Block Design with three replications in greenhouse. Seedlings were inoculated by spores of 6E130A+ pathotype of yellow rust and latent period was measured. Analysis of variance by method of Griffing indicated significant difference among the lines for general and specific combining abilities. Results of Hayman method of analysis of variance showed no significant difference of Wr+Vr among the lines, whereas the difference of lines for Wr-Vr was significant. Coefficient of Wr/Vr regression was significantly different with zero but was not with unit. Dominant alleles were more frequent than recessive ones. Broad-sense and narrow-sense heritabilities were estimated 94% and 60%, respectively. Totally, the results of analyses demonstrated the importance of both additive and non-additive gene effects in genetic control of latent period.