هويت اسلامي - ايراني در فلز كاري عصر صفوي: با تاكيد بر كتيبه هاي موجود بر روي آثار فلزي

Islamic and Iranian Identity in the Safavid era metalworking1 With emphasis on the inscriptions on metal works

دوران صفوي نقطه عطفي در تاريخ ايران به شمار مي‌رود و از آن مي‌توان به‌عنوان شروع مرحله جديدي در تاريخ ايران دوران اسلامي ياد كرد. در اين زمان دو عنصر مهم و برجسته يعني «مذهب تشيع» و «هويت ملي» در ايران تجلي يافت. تا پيش از صفوي و به جز در برهه‌اي كوتاه يعني در دوره آل‌بويه و فراهم آمدن زمينه‌هايي در دوران ايلخانان، مذهب رسمي در ايران، مذهب تسنن بود و با روي كار آمدن حكومت صفوي مذهب و ايديولوژي حاكم بر ايران تغيير كرد. در كنار اين دگرگوني مذهبي، هويت از ياد رفته ايرانيان نيز پس از حدود نه قرن ـ از سقوط ساسانيان تا روي كار آمدن صفويان، ديگر بار و با رنگ و بوي اسلامي زنده شد. در اين زمان هنرمندان سنتي جامعه صفوي به‌خصوص هنرمندان فلزكار، نيز نشانه‌ها و نمادهاي مذهب تشيع و هويت ملي و ايراني (رواج شعر و ادبيات فارسي به‌عنوان نمودي از هويت ملي) را در آثار و دست ساخته‌هاي خود نمايان كردند. در اين مقاله به بررسي و تحليل محتواي آثار فلزي دوران صفوي با رويكرد مذهب تشيع و هويت ملي پرداخته مي‌شود. خاطرنشان مي‌شود كه رواج اشعار و متون فارسي با خط ايراني نستعليق مصداق هويت ملي در نظر گرفته شده است.

Safavid period is a turning point in Iranian history. As it can begin a new stage in the history of Iran during the Islamic cited. At this time featuring two important elements that "Shia"and "national identity" was evident in iran. Before the Safavid, Iranʹs official religion, was Sunni. With being governed by religion and ideology of Safavid Iranʹs ruling changed. Besides the transformation of religious identities of the Iranians forgotten about nine centuries after the fall of the Sassanid to the Safavid coming, was revived. At this time, traditional artists, especially artists metalworking, as well as signs and symbols Shia and Iranian national identity was revealed in his works. This article reviews and analyzes the effects of metal content with an emphasis Shia Safavid Period and national identity are paid.