مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - طراحي شهري سياست‌گذار و طراحي شهري طرح‌ريز

چكيده فارسي :

در دهه گذشته گرايش به طراحي شهري ‌ــ‌ دانش هدايت تحولات شهري در جهت ارتقاي كيفي‌‌ ــ‌ با اقبال فزاينده‌اي در ايران روبه‌رو بوده است. طي اين دوره، به‌رغم ابهام در جايگاه قانوني و متولي رسمي طراحي شهري در كشور، دستگاه‌ها و سازمان‌هاي متعددي با عقد قراردادهاي گوناگون مسيوليت تهيه انواع پروژه‌ها را به طراحان شهري واگذار كرده‌اند. با وجود تعداد قابل توجهي از قراردادهايي كه تاكنون در مورد پروژه‌هاي طراحي شهري منعقد شده است، هنوز چارچوب مرجع يا الگوي عملياتي همساني براي تدوين ابزارهاي گوناگون هدايت و كنترل توسعه كالبدي وجود ندارد كه كارفرمايان و طراحان بتوانند به ‌طور نظام‌مند از آن استفاده كنند. چنانچه قرار باشد استفاده از دانش طراحي شهري در جهت هدايت و كنترل كالبدي شهرهاي كشور به صورت نهادينه درآيد، تهيه و پيشنهاد الگوهاي عملياتي جامع و متكي بر مطالعات نظري و تجارب اجرايي پشتيبان ضرورت تام مي‌يابد. هدف اين مقاله ارايه الگويي عملياتي براي استفاده در حوزه «طراحي شهري سياست‌گذار» و الگويي عملياتي براي استفاده در حوزه «طراحي شهري طرح‌ريز» است. الگوهاي پيشنهادي به دو سطح مياني (تدوين چارچوب طراحي شهري براي پاره‌شهر يا ناحيه) و خُرد (تدوين طرح جامع سه‌بعدي براي سايت/ فضاي شهري) اختصاص دارند. براي تدوين الگوهاي پيشنهادي، در وهله نخست «ويراست اولِ» الگوها، از طريق مطالعـات گسـترده نظري، تهيه و پس از كاربرد آزمايشي در تعـدادي از پروژه‌هاي اجرايي طي چند مرحله اصلاح و تكميل شد و نتايج در اين مقاله ارايه مي‌شود.