عاري‎سازي دو توده تجاري سير (Allium sativum L.) بومي ايران از پوتي ويروس‎ها با استفاده از گرمادرماني و كشت مريستم

Elimination of Potyviruses from Two Commercial Iranian Garlic {Allium sativum L.) Populations through Thermotherapy and by Meristem Tip Culture

به منظور عاري‎سازي گياه سير از پوتي ويروس‎ها، دو توده تجاري سير بومي ايران به نام‎هاي همدان و آذرشهر انتخاب و با استفاده از تكنيك گرمادرماني و كشت مريستم انتهايي مورد بررسي و مطالعه قرار گرفتند. ابتدا سوخ‎هاي آلوده توده‎هاي مورد نظر به مدت 1 هفته در دماي 30 درجه سانتي‎گراد و سپس به مدت 4 هفته در دماي 36 درجه سانتي‎گراد تحت تيمار گرمادرماني قرار گرفتند و متعاقباً مريستم انتهايي آنها در دو اندازه 6/0-4/0 و 8/0-6/0 ميلي‎متر جدا و در محيط كشت موراشيج و اسكوگ (MS) كه با تنظيم‎كننده‎هاي رشد نفتالين استيك اسيد با غلظت‎هاي صفر، 1/0 و 5/0 بنزيل آدنين با غلظت‎هاي صفر، 5/0 و 1 ميلي‎گرم در ليتر تكميل شده بودند كشت گرديدند. به منظور ارزيابي كارايي گرمادرماني و كشت مريستم در حذف ويروس و مقايسه آنها با تيمار شاهد، گياهك‎ها پس از رشد با استفاده از آزمون الايزا مورد بررسي قرار گرفتند. بر اساس نتايج به دست آمده از آزمون الايزا ميزان عاري از ويروس‎سازي با ريز نمونه به اندازه 6/0- 4/0 ميلي‎متر 100% بود در حالي كه با ريز نمونه 8/0-6/0 ميلي‎متر ميزان عاري‎سازي 91% گرديد. تيمار شاهد (بدون تيمار گرمادرماني) 21% عاري‎سازي نشان داد. همچنين گرمادرماني به تنهايي، موجب 73% عاري‎سازي براي توده همدان و 61% براي توده آذرشهر گرديد اين در حالي بود كه گياهان شاهد بيش از 80% آلودگي نشان دادند. در تمامي تيمارها تنظيم‎كننده رشد نفتالين استيك اسيد با غلظت 1/0 ميلي‎گرم در ليتر اختلاف معني‎داري را در سطح 1% روي پرآوري، طول گياهك و تعداد برگ در هر ريز نمونه نشان داد. بنزيل آدنين با تيمار 5/0 و 1/0 ميلي‎گرم در ليتر بيشترين اثر را روي پرآوري و تعداد برگ در هر گياهك داشته است و در ارتباط با طول گياهك بيشترين اثر مربوط به تيمار 5/0 ميلي‎گرم در ليتر است. همچنين اثر متقابل رقم و اندازه مريستم تنها براي طول گياهك در سطح 1% معني‎دار گرديد. تيمار S2C1 بيشترين طول گياهك را داشت.

Elimination of Potyviruses from two commercial Iranian garlic populations, Hamedan and Azar-shahr, through thermotherapy and by meristem tip culture were investigated. The infected bulbs of either one of the populations were initially treated at 30° C for one week and then at 36°C for 5 weeks. The meristems of cloves at two sizes of 0.4-0.6 mm and 0.6-0.8 mm were then cultured on MS medium supplemented with NAA and BA. Following the growth of explants, ELISA test was performed to detect infection to potyviruses. The elimination rate of potyviruses in explants that were produced from small size meristem cultures was higher than in those produced from the bigger ones, obtained as 100% and 91% for meristem cultures of 0.4-0.6 mm, and 0.6-0.8 mm in size, respectively. In samples with mere thermotherapy and without any meristem tip culture, elimination rates were 73% and 61% for Hamedan and Azar-shahr populations respectively. Control plants (non-treated) showed than 80% infection rate. Growth regulator, NAA at a concentration of 0.1 mg/1, exerted a significant positive effect on proliferation, growth of plantlets and on the number of leaves. BA at concentrations of 0.1 and 0.5 mg/1 significantly and positively affected proliferation and the number of leaves. Interaction of cultivars and meristem size had significant positive effects on only plantlet length. Treatment S2C1 bore the highest plantlet length.