تغييرات جمعيت شته‌هاي كلزا، زيست شناسي گونه شته خردل Lipaphis erysimi Kalt. و كارآيي دشمنان طبيعي آن در مزارع كلزاي خوزستان

تغييرات جمعيت شته‌هاي كلزا، زيست شناسي گونه شته خردل Lipaphis erysimi Kalt. و كارآيي دشمنان طبيعي آن در مزارع كلزاي خوزستان

با انجام نمونه¬برداري مزرعه¬اي طي سال‏هاي 1381 تا 1383 گونه‌هاي مختلف شته در مزارع كلزاي استان خوزستان شناسايي و گونه غالب آن تعيين شد. بر اساس داده¬هاي جمع‏آوري شده تغييرات جمعيت شته‌هاي كلزا و دشمنان طبيعي آنها مورد بررسي قرار گرفت. همچنين بيولوژي گونه شته غالب در شرايط كنترل شده بررسي گرديد. ميانگين نمونه‌برداري‏ها طي دو سال زراعي نشان داد كه شته‏هاي خردل Lipaphis erysimi (Kalt.)، مومي كلم Brevicoryne brassicae (L.) و سبز هلو Myzus persicae (Sulzer.) به ترتيب با 71/66، 99/24 و 29/8 درصد شته‌هاي فعال در مزارع كلزاي خوزستان را تشكيل مي‌دهند. شاخص آلودگي به شته خردل در بهمن ماه حداقل (6/28- 5/10) و در اسفند ماه با ايجاد شرايط مناسب محيطي (ميانگين دما C?6/17- 17 و رطوبت نسبي 50%) شاخص آلودگي 1072-224 در اواسط اسفند تا نيمه اول فروردين، طي دو سال زراعي رسيد. شاخص آلودگي طي سال زراعي 83-82 بيشتر از سال زراعي 82-81 بود. شته خردل در شرايط كنترل شده در مدت 12/1±65/7 روز يك نسل و هر شته ماده بكرزا 5/18±5/43 نوزاد توليد نمود. گونه غالب شكارچي‌هاي مزارع كلزاي خوزستان به ترتيب كفشدوزك 7 نقطه‌ايCoccinella septempunctata L. و مگس‏هاي گل F. Episyrphus balteatus بودند كه طي ماه‏هاي آذر و دي در طبيعت ظاهر و در فروردين ماه به اوج خود ‌رسيدند، دو گونه زنبور پارازيتوئيد Aphidius ervi M. وDiaeretella rapae H. به ترتيب با تركيب جمعيتي 2/78 و 8/21 درصد در مزارع كلزا ظاهر شدند. اين دو پارازيتوئيد مجموعاً طي سال‏هاي مورد مطالعه بين 76/1 تا 8 درصد شته‌ها را پارازيته كردند. دشمنان طبيعي فوق‌الذكر به علت محدوديت در تغذيه از ميزبان، زاد و ولد و عدم انطباق با دورة زندگي شته‌ها، قدرت كافي براي كنترل جمعيت شته‌ها را ندارند.

Different species of aphids in rapeseed fields of Khuzestan province were identified and the dominant ones were determined during 2002-2004 field sampling. Base upon the collected data, population fluctuations of rapeseed aphids vs. their natural enemies were assessed. Also biology of the aphids, major species was studied under controlled conditions. The results showed that Lipaphis erysimi (Kalt.), Brevicoryne brassicae (L.) and Myzus persicae (Sulzer) were active in rapeseed fields of Khuzestan with 66.71, 24.99 and 8.29 percent of population, respectively. The contamination index of L.erysimi was minimum in February (10.5–28.6) while maximum (224–1072) in early until mid March at an average temperature of 17-17.6?C and %50 R.H.. The contamination index in 2004 was more than in 2003. Controlled conditions indicated that L. erysimi bears a life cycle of 7.65?1.12 days along with the ability to reproduce 43.5?18.5 nymphs in her life time. The major predators were Cocinella septempunctata L., and Episyrphus balteatus F. which emerged in December and January with their peaks occuring in March. Two parasitoid wasps Diaeretella rapae M. and Aphidius ervi H. with 78.2 and 21.8 percentage of total population respectively, parasitized the aphids with 1.76–8 percents during the studing period. The above natural enemies could not control the increased population of the aphids because of limited fecundity and feeding and as well lack of synchrony with the aphid life cycle.