بررسي برخي ويژگي‌هاي بوم شناسي گونه دارويي پونه كوهي (Mentha mozaffarianii Z.Jamzad) در استان هرمزگان

Some ecological characteristics of Mentha mozaffarianii Z.Jamzad, a medicinal species in Hormozgan Province

چكيده اين پژوهش در سال 1387 در استان هرمزگان، با هدف تعيين برخي ويژگي‌هاي بوم شناسي گونه پونه كوهي (Mentha mozaffarianii Z.Jamzad) انجام شد. پس از تهيه نقشه پراكنش رويشگاه هاي گونه در سطح استان‏ با عمليات ميداني، به انتخاب سايت ها براي مطالعه اقدام شد. براي استخراج مشخصات اقليمي سايت ها از آمار نزديك ترين ايستگاه‌هاي هواشناسي استفاده شد. براي تعيين پارامترهاي رويشي تعداد 20 ترانسكت 50 متري در جهت شيب سايت‌ها مستقر شد. سپس به فواصل هر 10 متر در امتداد ترانسكت ها، نقاط نمونه برداري در نظر گرفته شد. نزديك ترين پايه M. mozaffarianii به اين نقاط براي تعيين پارامترهاي رويشي شامل: ارتفاع، قطر كوچك، قطر بزرگ تاج پوشش، تراكم و درصد پوشش تاجي گونه انتخاب شد. از عمق 30-0 سانتي متري خاك مناطق معرف هر سايت دو نمونه‌برداري شد. براي تجزيه واريانس داده ها از تجزيه واريانس يكطرفه و براي مقايسه ميانگين‌ها از روش چند دامنه دانكن استفاده شد. نتايج نشان داد كه اين گونه در مناطق سيخوران، آب گرم گنو، دم تنگ، هماگ، بنگلايان يا سياهو، گدار سرخ، كوه لهرو، كهنوج گنو، كوه بخون، تيدر بخون، سرچاهان، كوه تنگ زاغ از توابع شهرستان بندرعباس و حاجي‌آباد از ارتفاع 250 متر تا ارتفاع 2400 متر از سطح دريا در مناطق كوهستاني بر روي آبرفت هاي دانه‌درشت در بستر رودخانه ها پراكنده است. اقليم محل پراكنش اين گونه گياهي در اغلب مناطق خشك بياباني است. بافت خاك لومي و لومي شني و شني لومي با اسيديته 10/8-27/7 و هدايت الكتريكي 45/4-01/1 دسي‌زيمنس بر متر است. واژه هاي كليدي : بوم‌شناسي، Mentha mozaffarianii، عوامل محيطي، استان هرمزگان.

Mentha mozaffarianii Z.Jamzad is traditionally used from ancient times for diarrhea, stomachache, meteorism, and headache and as coolness. This study was carried out to determine some ecological characteristics of Mentha mozaffarianii ZJomzad in Hormozgan Province. The study sites were selected based on our field observations and also the spatial distribution of major habitats of the species in study area. The climatic factors were obtained from the nearest climatology station to selected sites. The growth parameters of the species were studied using 20 transects, each 50 m in length. Every 10 m along each transect, we selected the nearest individual and measured plant height, plant diameters (the largest and the smallest), and also plant cover. In addition, we took two soil samples (depth of 0-30 cm) from each studied sites and determined physico-chemical properties of the soil in the lab. One-way ANOVA followed by Duncan multiple comparison tests (a =0.05) was used to test for the significant differences between studied sites. Results showed that this species is mainly distributed in river beds of mountainous areas which ranged in elevation from 250 to 2400 m a.s.l. and have a moderate and dry desert climate regime. Also, the main soil types in major habitats of this species were loam, loamy-sand and sandy-loam ranged in PH from 7.27 to 8.10 and EC from 1.01 to 4.45 ds/m.