بررسي روند سبز شدن و عوامل موثر بر استقرار گياهچه هفت گونه گندميان پاياي فصل سرد در بجنورد (منطقه سيساب)

Effective factors on seedling establishment of seven cool - season grasses (Case study in Sisab, Bojnourd, Iran)

چكيده استفاده از گندميان بومي فصل سرد در مراتع به ‌دليل سازگاري، حفاظت خاك، چراي دام و توليد علوفه اهميت دارد. به هر حال، سبز شدن و استقرار گندميان به عنوان يك مرحله حياتي در امر احياي و اصلاح مراتع به ‌ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك مهم است. به منظور تعيين مهمترين عوامل موثر بر سبز شدن و استقرار هفت گونه گندميان فصل سرد، آزمايشي در منطقه سيساب استان خراسان شمالي در سال 85-1384 انجام شد. گندميان هاي مورد مطالعه شامل: Agropyron elongatum، Agropyron pecteniforme، Bromus tomentellus، Bromus inermis، Festuca ovina، Dactylis glomerata وSecale montanum بودند. اين آزمايش به صورت طرح بلوك كاملاً تصادفي در چهار تكرار انجام شد. ويژگي‌هاي مورد بررسي درصد و سرعت سبز شدن و وضعيت استقرار گياهچه از طريق اندازه گيري اجزاي مختلف گياهچه بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه بين گونه ها از نظر استقرار نهايي، سرعت سبز شدن و ويژگي‌هاي رشد گياهچه اختلاف معني دار وجود دارد (05/0 > P). به طور متوسط بيشترين درصد استقرار به‌ترتيب به گونه هاي دانه درشت S. montanumو A. elongatum با حدود 25و 32 درصد و كمترين مقدار آن به گونه هاي دانه‌ريزF. ovina و D. glomerata با حدود 8/1 و يك درصد مربوط است. نتايج اين آزمايش نشان داد كه اندازه بذر مي تواند در استقرار گندميان موثر باشد و نوسانات رطوبتي، اندام هوايي را نسبت به بخش زيرزميني بيشتر تحت تاثير قرار مي دهد. واژه هاي كليدي: سبز شدن، استقرار گياهچه، Agropyron elongatum، Agropyron pecteniforme،Bromus tomentellus، Bromus inermis، Festuca ovina، Dactylis glomerata وSecale montanum

The importance of native cool-season grasses in rangeland ecosystems is due to high adaptability of these species and also their roles in soil conservation, livestock grazing and forage production. For such species, study of seedling emergence and establishment, as critical phases of plant growth, is essential for rangeland improvement and recoveiy practices, in particular in arid and semi- arid regions. The main objective of this research was to evaluate seedling emergence and establishment of seven cool - season grasses under field conditions in Sisab site located at Northern Khorasan. The field seed sowing experiment was carried out using a completely randomized block design with four replicates. For each species, the emergence rate and status of seedling establishment were assessed during one growing season. ANOVA analysis showed a significant differences between various species for seedling emergence, growth and establishment rates (p<0.05).The highest seedling emergence rates on all sites, were recorded for large-seeded grasses such as Agropyron elongation and Secale montanum, (25 and32%, respectively) while the lowest rates were recorded for small-seeded grasses such as Festuca ovina, Dactylis glomerata (1 and 1/8%, respectively). Our findings suggest that seed size might be as the most effective factor on the seedling emergence and establishment of such grasses.