مطالعه اثرات تسكيني و ضد‌اضطرابي عصاره سنبل‌الطيب (Nardostachys jatamansi) در مقايسه با ديازپام در موش صحرايي

مطالعه اثرات تسكيني و ضد‌اضطرابي عصاره سنبل‌الطيب (Nardostachys jatamansi) در مقايسه با ديازپام در موش صحرايي

مقدمه: گياه سنبل‌الطيب به واسطه اثرات آرام‌بخشي، ضدتشنجي و ضد‌دردي از ديرباز در طب سنتي چين، هند و ايران جايگاه خاصي داشته است. اين گياه با توجه به داشتن آلكالوييدها- استراسيدهاي آلي – اسيد والريك و ايزووالريك‌ها همواره در جهت كاهش فشارهاي عصبي، درمان افسردگي و بي‌خوابي مزمن مورد استفاده قرار گرفته است. هدف: با توجه به اهميت موضوع بر آن شديم كه اثرات ضداضطرابي و پيش بيهوشي عصاره اين گياه را با داروي شيميايي به صورت مقايسه‌اي مورد مطالعه قرار دهيم. روش‌ بررسي: در اين مطالعه ابتدا ريزوم گياه سنبل‌‌الطيب Nardostachys jatamansi توسط كلروفرم: متانول (30: 70) عصاره‌گيري و سپس به منظور تهيه عصاره تام، فراكسيون n هگزان آن تهيه و مورد بررسي فيتوشيميايي به وسيله دستگاه GC-MS قرار گرفت. به منظور مطالعه اثرات تسكيني و ضد‌اضطرابي عصاره سنبل‌الطيب در مقايسه با ديازپام در گروه‌هاي مختلف موش‌هاي ماده نژاد ويستار، عصاره سنبل‌الطيب با دوزهاي 400، 200 و 100 ميلي‌گرم بر كيلوگرم و ديازپام با دوز 2/1 ميلي‌گرم بر كيلوگرم و دي‌متيل سولفوكسايد با همان حجم 30 دقيقه قبل از ارزيابي اثرات تسكيني/خواب‌آوري (مدت خواب القا شده با كتامين با دوز 40 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) و ارزيابي اثرات ضد‌اضطرابي با استفاده از مازصليبي شكل با دوزهاي فوق‌الذكر به صورت داخل صفاقي تزريق شد. نتايج: نتايج آناليز فيتوشيميايي نشان داد كه مواد محلول در n هگزان عصاره حاوي بيش از 15 جزء مي‌باشد كه از عمده‌ترين آنها مي‌توان به تركيبات 9-Aristolen-1-alpha-ol(1/31 درصد)، Valerenic acid (5/26 درصد) و Valernal (13درصد) اشاره نمود. بررسي‌هاي فارماكولوژيكي نشان داد كه عصاره سنبل‌الطيب با بيشترين پاسخ در دوز 200 ميلي‌گرم بر كيلوگرم اثرات تسكيني و ضداضطرابي بهتري دارد. نتيجه‌گيري: نتايج به دست آمده نشان داد كه عصاره سنبل‌الطيب داراي اثرات تسكيني و ضد‌اضطرابي معني‌داري در مقايسه با ديازپام مي‌باشد.

Background: Due to sedation, anticonvulsant and anti-pain effects, Nardostachys jatamansi has had a special place in traditional medicine of China, India and Iran. Regarding Alkaloid, Organic acid esters, valeric acid and isovalerates this plant has always been used to reduce nervous pressure and the treatment depression and chronic insomnia. Objective: Considering the importance of sedative and anxiolytic effects of this plantʹs we decided to have a comparative study of this plant with chemical drugs. Methods: In this study, first, the rhizome of N. jatamansi was extracted by hydromethanolic (70%) solvent and then, the presence of valporoates, in total extract was revealed by GC-MS analysis of its n-Hexane fraction. For studying the effectiveness of sedative and anxiolytic of N. jatamansi in compraison with diazepam different groups of female wistar rats received N. jatamansi (100, 200, 400 mg/kg, ip), diazepam (1.2 mg/kg, ip), di-metyl; solphoxid (DMSO) with equal volume, and 15 min after assessing the relif/sleep inducing effect (induced sleep duration by ketamine, 40 mg/kg, ip) and anxiolytic effects (using Elevated plus were done). Results: The GC-MS analysis of the n-hexan fraction of extract led to identification and quantification of fifteen compounds, the main components were a - Aristolen-1-alpha-ol (31.1%), valerenal (31%) and valerenic acid (26.5%). Pharmacological results showed that herbal extract of N. jatamansi with the maximum inhibition was observed at the does of 200 mg/kg of sedative and anxiolytic effect. Conclusion: Obtained resultes indicated that extract of N. jatamansi gives sedative and anxiolytic effects.