عضويت در سازمان تجارت جهاني و اقتصادهاي وابسته به نفت‎خام

Benefits of Membership in the World Trade Organization (WTO) for Crude Oil Dependent Economies

با توجه به ارايه‎ي رسمي گزارش رژيم تجاري ايران توسط وزارت امور خارجه‎ي كشور به دبيرخانه‎ي سازمان تجارت جهاني در پاييز 1388، اكنون سيوال اصلي اين است كه آيا كشور ايران با سبد صادراتي كه در حدود 90% آن را نفت و فرآورده‌هاي نفتي تشكيل مي‎دهد، با اقتصادي وابسته به صادرات نفت‎خام و فرآورده‎هاي آن، مي‎تواند از عضويت در WTO در جهت شتاب بخشيدن به برنامه‎هاي رشد و توسعه‎ي اقتصادي خود بهره برداري كند؟ در اواسط دهه‎ي 1990، تعداد زيادي از كشورهاي در حال توسعه از جمله چند كشور مهم صادر كننده‎ي نفت، به اميد تاثير مثبت آزاد سازي تجاري بر سرعت رشد و توسعه‎ي اقتصادي به عضويت سازمان تجارت جهاني درآمدند. نتايج مطالعه‎‎ي حاضر كه با تاكيد بر فرمول تعديل شده، محاسبه‎ي مزاياي نسبي بلاسا (1965) در مورد هر دو گروه عضو و غير عضو WTO انجام شده، تفاوت معناداري را از نظر افزايش تنوع محصولات صادراتي و يا افزايش تخصص در توليد و صادرات محصولات پيچيده‎تر نشان نمي‎دهد و براين مهم تاكيد مي‎كند كه كشورهاي صادركننده‎ي نفت كه تنوع سبد صادراتي آن‎ها محدود به صادرات كالاهاي اوليه مانند نفت، گاز، فلزات پايه و ... مي‎باشد، لزوما و به طور خودكار با عضويت در WTO رشد نخواهند كرد، مگر اين‎كه شرايطي را جهت تغيير مزيت نسبي كشور از توليد و صادرات كالاهاي اوليه به توليد و صادرات كالاهاي پيچيده ايجاد كنند. به عبارت ديگر، عضويت در WTO و آزادسازي تجاري ناشي از آن، به تنهايي منجر به صنعتي شدن كشورهاي مزبور نشده و سبد صادراتي آن‎ها را متنوع نخواهد ساخت. طبقه بندي JEL: F14 ،O14 ، O24، Q48 كليد واژه: تجارت در صنايع ناهمسان، حمايت‎گري، مزيت نسبي آشكار شده، سازمان تجارت جهاني، تجارت در صنايع همسان، موافقت‎نامه‎ي عمومي تعرفه و تجارت.

that is worth considering is can Iran benefit from membership in WTO in order to accelerate its socio-economic development plans, given the dependence of the economy on crude oil and oil derivatives, which in total account for 90% of the countryʹs exports. Many developing eountries, including a number of oil exporting countries, joined the WTO during the 1990s in the hope of aeeelerating their soeio-eeonomie development by virtue of trade liberalization. The current study which uses the Balassa Revealed Comparative Advantage (RCA) to study differences between countries that are members of WTO and non-member countries, does not demonstrate a meaningful difference in terms of diversity of export items or increasing specialization in the production of more complex products. It shows that oil exporting countries continue to be involved in exports of oil and its derivatives. It shows that WTO membership in itself does not generate any changes, but rather its beneficial effects are a function of specific policy interventions for changing the comparative advantage of the country away from production and export of primary products to production and export of complex products.