پويايي خشكه‌دارهاي راش و ممرز در يك جنگل آميخته راش

افتادن خشكه‌دارهاي سرپا مترادف با تغيير نقش اكولوژيكي آنها در اكوسيستم جنگل و عبور از مرحله‌اي به مرحله ديگر مي‌باشد. اين عبور و گذر از مراحل مختلف همواره مورد توجه اكولوژيست‌ها و جنگل‌شناسان بوده كه در اين پژوهش نيز مورد بررسي قرار گرفته است. در اين پژوهش 215 خشكه‌دار در جنگل خيرود اندازه‌گيري و از بين آنها 64 خشكه‌دار به‌صورت تصادفي انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. به‌طوري كه تأثير هريك از عوامل اندازه خشكه‌دار (قطر برابرسينه)، درجه پوسيدگي و كيفيت آن، گونه درختي و شيب عرصه در ميزان افتادن خشكه‌دارهاي راش و ممرز بررسي و تجزيه آماري شدند. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه ميزان افتادن خشكه‌دارهاي راش به‌مراتب بيشتر از خشكه‌دارهاي ممرز مي‌باشد، هرچند كه خشكه‌دارهاي راش در جنگلهاي طبيعي ارتفاع كمتري را در مقايسه با خشكه‌دارهاي ممرز نشان مي‌دهند. بررسي روند تغييرات ارتفاع شكستگي خشكه‌دارها نشان داد كه با افزايش شيب عرصه ميزان افتادن خشكه‌دارها افزايش مي‌يابد، هرچند كه اين تأثير معني‌دار نمي‌باشد. همچنين با افزايش درجه پوسيدگي، ميزان افتادن خشكه‌دارها در جنگل به‌شدت افزايش مي‌يابد. براساس نتايج بدست آمده، تأثير درجه پوسيدگي و اندازه خشكه‌دار در ميزان افتادن آن در سطح 1% معني‌دار است، در عين حال نوع گونه و شيب عرصه تأثير معني‌داري در ميزان افتادن خشكه‌دارها نشان نمي‌دهند. با توجه به نتايج حاصل از اين پژوهش شماي پويايي خشكه‌دارها نيز ارائه گرديد.

Dead tree, which consisting of both standing dead tree and material that has fallen to the ground, is a dynamic resource in forest ecosystem. In order to investigate on falling and dynamic model of snags (standing dead trees) in a mixed beech forest, this research was carried out in compartments No. 112 and 214 in Kheyroud forest, north of Iran. 215 dead trees were measured and then 64 dead trees were randomly selected for analyzing. According to the results, hornbeam snags in a natural forest showed higher breaking height in comparison to beech snags. Investigation on snag dynamic showed that snag falling is higher on steep slopes, however, there is no significant difference between slope gradient and snag falling. Increasing in decay class, caused increasing in sang falling. Also effect of dead wood size, decay stage (quality of dead wood), slop and species were analyzed. Results showed that slop and species have no significant effect on the sang falling, while the effect of deadwood size and decay stage on sang falling is significant.