تهيه‌ نقشه‌ خطر آتش‌سوزي جنگل با استفاده از GIS و AHP در بخشي از جنگلهاي پاوه

Risk zone mapping of forest fire using GIS and AHP in a part of Paveh forests F.

آتش‌سوزي جنگل چه منشا طبيعي و چه انساني داشته باشد، يك خطر اكولوژيكي محسوب مي‌شود كه تاثيرات عميقي بر پوشش گياهي، كاربري اراضي، توليدات، اقتصاد محلي و سلامتي دارد. شناسايي عوامل موثر در وقوع آتش‌سوزي و پهنه‌بندي خطر آن يكي از ابزارهاي اساسي به‌منظور دستيابي به راهكارهاي كنترل و مقابله با آتش‌سوزي است. در اين تحقيق، تهيه‌ نقشه نواحي داراي خطر آتش‌سوزي جنگل بر پايه عوامل پوشش گياهي، فيزيوگرافي، اقليمي، انساني و فاصله از جاده‌ها و رودخانه‌ها، در بخشي از حوضه پاوه‌رود به‌وسعت حدود 14880 هكتار انجام شد. ابتدا با انجام عمليات ميداني و استفاده از سامانه موقعيت‌ياب جهاني (GPS) نقشه مناطق آتش‌سوزي شده تهيه گرديد. سپس با بكارگيري روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) عوامل موثر در بروز و انتشار آتش‌سوزي به‌صورت زوجي مقايسه و وزن هر يك از عوامل كه مبين ميزان تاثير آنها بود، محاسبه شد. با توجه به مقادير كمي وزن هر يك از عوامل، نقشه وزني هر عامل تهيه و سپس اقدام به تهيه نقشه پهنه‌بندي خطر آتش‌سوزي با استفاده از لايه‌هاي وزني و ضريب وزني مربوط به هر يك از عوامل گرديد. در نهايت پنج طبقه از دامنه خطر آتش‌سوزي جنگل از خيلي زياد تا خيلي كم مشتق شدند. نقشه بدست آمده تطبيق زيادي با مكان‌هاي واقعي آتش‌گرفته داشت. نتايج نشان داد كه 90 درصد از مناطق آتش‌ گرفته در پهنه‌هايي با خطر زياد قرار دارند.

Forest fires, as an ecological risk, whether with human or natural origin, have profound effects on land cover, land use, production, local economies, global trace gas emissions, and health. Identification of factors affecting the existence of forest fire as well as its zonation in the given watershed is one of the basic tools for forest fire control and fighting actions. The aim of this research is to develop the forest fire risk map based on vegetation, physiographic and climatic factors, human, distance to rivers and roads, in a part of Paveh forests. For this purpose, digitally diffusion forest fires map with field checks using GPS were prepared, initially. Then affecting factors were binary compared using Analytical Hierarchy Process (AHP) method by indicating the weight of each factor as indicator for their effects in occurrence of forest fire. Accordingly, the forest fire zonation risk map was prepared using weighted information layers and weighted coefficient of each factor. Five categories of forest fire risk, including very high to very low, were derived, automatically. The mapping result of the study area was found to be in strong agreement with actual fire-affected sites. The results indicate that the 90% of burned areas are located in high risk class.