مهندسي مجدد فرآيند برنامه‌ريزي با تاكيد بر كاربرد آينده نگاري

مهندسي مجدد فرآيند برنامه‌ريزي با تاكيد بر كاربرد آينده نگاري

با افزايش تغييرات و دگرگوني¬ها در سال¬هاي آخر هزاره¬ي دوم و ظهور پياپي مسايل جديد در جامعه¬ي جهاني، اتكا به روش¬هاي برنامه‌ريزي مبتني بر پيش‌بيني، جوابگوي نياز مديريت‌هاي كلان كشورها نبود و سايه¬ي سنگين عدم قعطيت‌ها و ظهور رويدادهاي ناپيوسته و شگفت‌انگيز، وضعيت را به گونه¬ا‌ي دگرگون كرده بود كه پيش‌بيني آينده در دنياي پرتحول براي برنامه‌ريزان، امري مشكل به¬نظر مي‌رسيد. عدم توانايي در پيش بيني دقيق آينده و همچنين پيچيدگي‌هاي ناشي از تغييرات روزافزون باعث شد تا محققان از قابليت‌هاي دانش نوظهور آينده¬پژوهي بهره برده و آينده¬نگاري را وارد بطن فعاليت‌هاي برنامه‌ريزي كنند. به نظر مي¬رسد با توجه به موضوع ناموفقيت طرح¬هاي شهري و منطقه¬اي در مرحله¬ي اجرا، كاربرد آينده¬نگاري و تغيير رويكرد از پيش‌بيني به آينده¬نگاري در برنامه¬ريزي شهري و منطقه¬اي ضرورتي اجتناب¬ناپذير باشد. بر همين اساس اين مقاله سعي دارد ضمن معرفي رويكرد آينده‌نگاري و آينده‌پژوهي، با نقد فرآيند برنامه‌ريزي موجود، به معرفي فرآيند جديد برنامه¬ريزي پرداخته و ضرورت استفاده از رويكرد آينده¬نگاري را مورد بررسي قرار دهد. در اين مقاله دو فرآيند از منظر برخي شاخصه¬ها نظير رويكرد كلان، شكل فرآيند، گرايش فكري و جهان¬بيني، مأموريت، كارايي و روش، مورد مقايسه¬ي تطبيقي قرار گرفته است.

With the increase of changes and transformations during the last year of the second millennium frequent appearance of new issues and problems in the global community, relying on prediction based planning methods was not sufficient for fulfillment of macro management requirements of the countries and the heavy shadow of uncertainties and emergence of non-continuous and strange events has transformed the situation in a way that predicting future in the world with high changes seems difficult for the programmers. Inability in accurate prediction of the future and also the complexities due to increasing changes led the researchers to benefit from the capabilities of the new science of future study approach and include the future fore sighting in the planning activities. It seems that, with respect to unsuccessful urban and regional planning at construction stage, use of fore sighting and changing the approach from prediction to foresight in urban and regional planning is an unavoidable necessity. Therefore, this paper tries while introducing foresight and future study approach through criticizing the existing planning process, introduces the new planning process and reviews the necessity for using fore sight approach. In this paper, two processes from the view point of some indices including macro approach, process form, trend of thought and world views, mission, performance and method have comparatively been compared.