مقايسه ويژگي‌هاي رويشي پروونانس‌‌هاي‌ پده (Populus euphratica Oliv.) در خزانه آزمايشي كرج

Growth comparison of Populus euphratica Oliv. provenances in research station of Karadj, Iran

گونه پده در مناطق وسيعي از كشور به‌طور طبيعي گسترش يافته است. تنوع جغرافيايي و اقليمي موجب تغييراتي به‌لحاظ رويشي و مورفولوژيكي در ميان درختان جوامع مختلف شده است. اين بررسي با هدف تعيين ويژگي‌هاي‌ رويشي پروونانس‌هاي‌ پده با مبادي جغرافيايي متفاوت و تعيين مناسبترين پروونانس‌ها‌ به‌لحاظ وضعيت رشد انجام گرديد. تعداد 30 قلمه (از ده درخت و از هر درخت سه قلمه) از 16 پروونانس با مبادي جغرافيايي مختلف انتخاب و در خزانه آزمايشي كرج كشت و با تجزيه واريانس يك‌طرفه‌ تحليل گرديد. مشخصه‌هاي درصد زنده‌ماني، قطر، ارتفاع، تعداد برگ، وزن برگ، وزن ساقه، وزن ريشه و طول ريشه اصلي مورد اندازه‌گيري قرار گرفت. نتايج حاصل از تجزيه واريانس صفات رويشي در پروونانس‌هاي مختلف پده نشان مي‌دهد كه اختلاف معني‌داري براي صفات قطر، ارتفاع، تعداد برگ، وزن خشك ريشه و طول ريشه اصلي(P < 0.01) و صفات وزن خشك برگ و وزن خشك ساقه (P < 0.05) وجود داشته است. مقايسه ميانگين صفات رويشي نشان مي‌دهد كه پروونانس‌هاي رامهرمز، گتوند، تفرش و حميديه داراي بيشترين متوسط قطر و ارتفاع (نهال‌هاي دوساله به‌ترتيب 62/2، 37/2، 26/2، 92/1 سانتي‌متر و 51/2، 76/2، 43/2، 32/2 متر) و مجموع وزن خشك برگ، ساقه و ريشه (به‌ترتيب 8/87، 8/107، 8/114، 95 گرم) بودند. همچنين پروونانس‌هاي ماه‌نشان و گتوند كمترين مقدار را به‌لحاظ صفات رويشي مذكور داشتند.

Populus euphratica cuttings were collected from 16 natural populations in 11 provenances of Iran. These populations cover most of the geographic distribution of this species in Iran. 30 cuttings (3 cuttings from every mother tree), from each population location were planted in an experimental field in Karadj Research Station. Survival percentage, tree height, diameter (at 0.5 m up ground), biomass (leaf, stem and root dry weight) and main root length parameters were measured at the end of each growing season. Results of analysis of variance showed significant differences among provenances of P. euphratica for growth parameters of diameter, height, leaf number, root dry weight, main root length (P>0.01) and leaf dry weight and stem dry weight (P<0.05). Survival varied from 20% (Gherekhlar) to 92% (Kerman and Tafresh) among P. euphratica provenances at the end of growing season. Also the Duncan multiple range test showed different classifications for growth parameters among P. euphratica provenances. Four provenances of Ramhormoz, Gotvand, Tafresh and Hamidiyeh had an average diameter (2.62, 2.37, 2.26, 1.92 cm ), height (2.51, 2.76, 2.43, 2.32 m) and biomass (87.8, 107.8, 114.8, 95 gr) after two years.