اثر زمان كاشت بذر، آبياري و وجين بر برخي ويژگي‌هاي كمي و كيفي نهال‌هاي كاج بروسيا در نهالستان

Effect of seed sowing date, irrigation and weed control on some quantitative and qualitative characteristics of Pinus brutia seedlings in nursery

كاج بروسيا در خاك‌هاي آهكي و فقير كه از عمق كمي برخوردارند به‌عنوان گونه پيشاهنگ در اراضي فقير كاشته مي‌شود و به‌دليل توقع كم و تحمل خشكي از گونه‌هاي مهم خشكي‌گرا براي جنگل‌كاري در اكوسيستم‌هاي تخريب‌يافته و نيز فضاي سبز شهري و برون شهري محسوب مي‌گردد. اين تحقيق به‌منظور تعيين بهترين زمان كاشت بذر كاج بروسيا و آگاهي از تاثير نقش آبياري و وجين در رشد و زنده‌ماني نهال‌هاي اين گونه در نهالستان زاغه خرم‌آباد انجام شد. براي انجام پژوهش حاضر از طرح كاملاً تصادفي با آزمايش فاكتوريل، در دو تيمار زمان كاشت بذر (آذرماه و بهمن‌ماه)، آبياري (در دو سطح هر 2 روز يكبار و هر 4 روز يكبار) و وجين (در دو سطح هفته‌اي يكبار و هر دو هفته يكبار) با 4 تكرار و 15 گلدان در هر تكرار استفاده شد. پس از پايان اولين فصل رويش اندازه‌گيري‌هاي موردنظر شامل: بيوماس و نسبت طول ساقه به طول ريشه و درصد شادابي بود. نتايج بدست آمده نشان داد كه اثر تاريخ كاشت، آبياري و وجين و تركيب كليه تيمارها بر ميزان بيوماس نهال‌هاي حاصل معني‌دار مي‌باشد، به‌طوري كه بيشترين ميزان بيوماس در كاشت زمستانه، آبياري در سطح هر دو روز يكبار و وجين هر هفته يكبار بدست آمد. آبياري اثر معني‌داري بر نسبت طول ساقه به طول ريشه داشت. بيشترين ميزان اين نسبت در سطح آبياري 4 روز يكبار بود و اثر تاريخ كاشت و وجين و تركيب كليه تيمارها بر نسبت طول ساقه به طول ريشه معني‌دار نبوده است. اثر تيمارهاي تاريخ كاشت و عمليات وجين و تركيب كليه تيمارها بر درصد شادابي نهال‌ها معني‌دار بوده، به‌طوري كه بيشترين درصد شادابي در كاشت پاييزه، آبياري در سطح هر 2 روز يكبار و وجين در سطح هر هفته يكبار بدست آمد. براساس نتايج بدست آمده به‌منظور كاهش هزينه‌هاي توليد نهال در نهالستان زاغه خرم‌آباد مي‌توان دوره آبياري اين گونه را در دوره زماني وسيع‌تري انجام داد و با توجه به كمبود نيروي كارگري زمان كاشت بذر را از فصل زمستان به پاييز تغيير داد.

Pinus brutia is one of the most important species respect to low ecological needs and tolerance against winter drought and summer heat. This species is used in degraded ecosystems and dry and semidry shrub lands in Iran. It is an important species for urban green space as well. This experiment was performed as complete randomized and factorial design with three treatments, sowing date (autumn and winter), irrigation periods (every 2 and 4 days) and weed mechanical control (every 7 and 14 days) with four replications and 15 vases (per replications) in Zaghe nursery in Khorramabad city. At the end of the first growing season, measurements included biomass and vitality rate. Results showed that the effect of treatments on amount of biomass was significant. The maximum of biomass was showed in winter sowing, every 2-days irrigation and every 7-days weeding. Effect of irrigation on shoot/root ratio was significant and maximum rate concluded in every 4-days irrigation but conversely effect of sowing date and weed control and composition of treatments were not significant. Effect of treatments including, sowing date, weed control and composition of treatments on vitality rate were significant. Maximum vitality achieved at autumn sowing with every 2-days irrigation and 7-days weeding. Based on the results, for decreasing of nursery costs, the duration of irrigation can be extended and winter sowing can be replaced by autumn.