مطالعه تاثير تاج‌پوشش و فصل نمونه‌برداري بر فعاليت آنزيم‌هاي خاك در چند رويشگاه اُرس ايران

Impact of canopy and seasoning on activity of soil enzymes in some Juniper habitats of Iran

بررسي آنزيم‌هاي خاك روش متداولي است كه به‌طور گسترده براي سنجش فرآيندهايي كه در چرخه‌هاي مواد غذايي خاك روي مي‌دهد استفاده مي‌شود. فعاليت‌ آنزيم‌هاي خاك به اثرات تخريبي انسان و طبيعت حساس بوده و اندازه‌گيري فعاليت‌هاي گروهي آنها مي‌تواند ارزيابي معتبري از پاسخ متابوليك خاك‌ به روشهاي مديريتي و تنش‌هاي محيطي را فراهم كند. اين تحقيق در چهار رويشگاه اُرس ايران شامل لاين (استان خراسان)، چهارباغ (استان گلستان)، كندرق (استان اردبيل) و چهارطاق اردل (استان چهارمحال و بختياري) انجام شد. از عمق 20-0 سانتي‌متري خاك نمونه‌برداري شد. سه آنزيم اسيد فسفاتاز، آلكالين فسفاتاز و دهيدروژناز در بهار و پاييز 1387 و در زير و بيرون تاج‌پوشش با استفاده از واكنش با سوبسترا و با اسپكتروفتومتر سنجش شدند. نتايج نشان داد كه فعاليت آنزيم‌هاي بررسي شده در كليه‌ رويشگاه‌ها در زير تاج‌پوشش درختان اُرس بيشتر از بيرون تاج‌پوشش است كه نشان مي‌دهد زير تاج‌پوشش محيط غني‌تري به‌لحاظ فعاليت ميكروارگانيسم‌هاي خاك و گسترش ريشه‌هاي اُرس است. يافته‌ها همچنين نشان مي‌دهد كه آنزيم‌هاي خاك در فصل بهار فعاليت بيشتري در مقايسه با اوايل پاييز داشته و تحت تاثير دوره‌ خشكي و گرماي تابستانه از فعاليت ميكروارگانيسم‌ها كاسته شده است. اين تحقيق نشان داد كه آنزيم‌هاي خاك تحت تاثير فرآيندهاي اقليمي و پوشش گياهي مي‌توانند شاخص‌هاي مناسبي براي ارزيابي اكوسيستم خاك باشند.

Soil enzyme analysis is a widely used technique for examining nutrient cycling processes in soil. These enzymes are sensitive to the effects of anthropogenic activities and disturbance on the soil and provide valuable assessing of the metabolic response of soil to management practices and environmental stresses. This research was performed in four juniper habitats of Iran including Layen (Khorasan province), Chaharbagh (Golestan province), Kanderagh (Ardebil province) and Chahartaghe Adaral (Chaharmahal va Bakhtiari province). Three enzymes including acid phosphatase, alkaline phosphatase and dehydrogenase were assessed by reaction with substrate and photometrical method under canopies and intercanopy in May and September 2008. Our results showed that the activities of all studied enzymes were significantly higher in soils under Junipers that represented more activity of microorganisms at this area. Soil enzyme activities showed seasonal variation with higher activity in September at both areas. It seems that the activity of microorganisms has been reduced under drought and heat duration. Our research indicates that soil enzymes may be valuable indexes for assessing soil ecosystem because of changing climatic conditions and vegetation.