علم ديني؛ امكان يا امتناع؟

علم ديني؛ امكان يا امتناع؟

چكيده اين نوشتار به بحث در مورد مفهوم علم ديني و امكان و اثبات آن مي‌پردازد. ابتدا مفهوم «علم ديني» و رابطه علم و دين را تبيين كرده، پس از اثبات ضرورت تعامل و ترابط علم و دين، سه ديدگاه عمده در باب امكان يا عدم امكان علم ديني را مورد بررسي قرار مي‌دهد و با اشاره به امكان جهت‌داري و ديني شدن علم، ادعاي عدم جهت‌داري ذاتي علم و نظريه خنثي‌گروي را مردود مي‌داند و در همين زمينه به بيان دلايل و شواهد جهت‌داري و امكان علم ديني پرداخته است. اين جستار همچنين با تاكيد بر نظريه ضرورت جهت‌داري و عدم امكان سلب جهت‌داري علم، برخي از مهم‌ترين پيش‌فرضها و مباني نظري و متافيزيكي آن را مورد اشاره و تبيين قرار مي‌دهد. چشم‌انداز و نتيجه اثبات امكان علم ديني اولاً؛ ابطال فرضيه تعارض علم و دين و ادّعاي گسستگي و تمايز انگاري بين علم و دين است كه بر اساس اين ديدگاه؛ علم و دين در كنار هم مي‌توانند افقهاي تازه‌تر معرفتي و معنوي را براي بشر به ارمغان بياورند. ثانياً؛ فرايند ديني كردن علم مي‌تواند علم را با مباني قوي معرفتي متافيزيكي و فلسفي و قدسي مجهز كرده، از بحرانهاي فلسفي و معرفتي خارج سازد و علم را در مسيري كاملاً معقول و انساني قرار دهد

This paper discusses the concept of religious science, its feasibility, and its proof (of existence). It first of all examines the relation between science and religion. Then having proved the necessity of interaction and correlation of science and religion, it examines three major views in the realm of possibility, or impossibility of religious science. There are diverse and even contradictory views on the feasibility or improbability of religious science. Some thinkers believe religious science is meaningful and possible, whereas others emphasize on its impartiality and neutrality. This article, by proving the feasibility of religious science and by examining its probable aspects, corroborates the dimensional theory of science by negating the claim of improbability. Thus, it provides reasons and evidence of impartiality and the practicality of religious science "with the desired meaning". Moreover, the article, by referring to some of the most important pre-requisites and theoretical and metaphysical bases of science, acknowledges a role for these pre-requisites in the different aspects of science. Having proved this hypothesis, one can resolve the contradiction between science and religion on a theoretical and rational basis. On the other hand by proving this hypothesis, we can regard religionization of science as a rational and possible or even necessary job. Among the fruits of the feasibility of religious science is to provide a solution for modern scienceʹs exit from the current philosophical and cognitional constraints and crises.