برآورد ميزان فرسايش ورقه اي، با استفاده از تحليل دندروژيومورفولوژيكي ريشه‌هاي درخت در حوضه قره چاي (راميان)

برآورد ميزان فرسايش ورقه اي، با استفاده از تحليل دندروژيومورفولوژيكي ريشه‌هاي درخت در حوضه قره چاي (راميان)

دندروژيومورفولوژي يكي از رشته‌هاي زيرمجموعه دندروكرونولوژي است كه بر اساس تجزيه و تحليل حلقه هاي رشد سالانه درختان و مورفولوژي رشد آنها به بررسي جنبه هاي فضايي و مكاني فرايندهاي سطحي زمين در دوره‌هاي هولوسن مي پردازد. هدف اين تحقيق تحليل دندروژيومورفولوژيكي حلقه‌هاي ريشه درخت براي برآورد نرخ فرسايش ورقه اي در حوضه قره چاي (راميان) است. به منظور تعيين ميزان فرسايش ورقه‌اي بر اساس تحليل دندروژيومورفولوژيكي ريشه هاي درختان، بعد از شناسايي ريشه‌هاي برونزد يافته بر اثر فرسايش، مجموعاً تعداد 42 مقطع از ريشه درختان سوزني برگ و پهن برگ تهيه شد. هنگام برداشت نمونه‌ها، اطلاعاتي مانند قسمت رو به آفتاب ريشه رخنمون يافته، محل تماس ريشه با سطح خاك، فاصله سطح خاك تا سطح فوقاني ريشه و اطلاعات مورد نياز ديگر براي هر مقطع ثبت شد. سپس مقاطع تهيه شده خشك گرديدند و سمباده زده شدند. بعد از تعيين اولين سال رخنمون ريشه ها، بر اساس معادله 1 مقدار كلي فرسايش(Er) به دست آمد و سپس فرسايش ساليانه به ميلي متر محاسبه گرديد. متوسط فرسايش ورقه اي منطقه مورد مطالعه براساس مقاطع ريشه هاي برونزد يافته، 541/0 ميلي‌متر در سال برآورد شده است. بررسي داده ها نشان مي دهد كه ميانگين فرسايش سالانه در مقاطع داراي سن كمتر از 50 سال ،50 تا 100 سال، 100 تا 150 سال، 150 تا 200 سال و 200 تا 250 سال به ترتيب 86/0 ، 48/0 ، 4/0 ، 3/0 و 25/0 ميلي متر است كه اين موضوع، افزايش ميزان فرسايش از 250 سال پيش تا زمان حال را نشان مي دهد. بررسي فرسايش در انواع پوشش گياهي بيانگر آن است كه مقدار متوسط فرسايش سالانه در جنگل‌هاي متراكم كمتر از جنگل‌هاي نيمه‌متراكم و كم‌تراكم است. ارزيابي مقدار فرسايش در سازندهاي زمين‌شناسي نشان مي‌دهد كه مقدار فرسايش در خاك‌هاي واقع بر روي سازندهايي كه داراي جنگل‌هاي متراكم كمتري هستند (مانند سازندهاي شمشك پاييني و شمشك مياني)، بيشتر است. تحقيق حاضر نشان مي‌دهد كه گونه‌هاي سوزني‌برگ مانند سرخدار و زربين، به علت دارا بودن حلقه‌هاي واضح‌تر و قابل شمارش‌تر، داراي كارايي بهتري در برآورد ميزان فرسايش، در قياس با گونه‌هاي پهن‌برگ مانند بلوط و زبان‌گنجشك هستند.