مواد مخدر در ايران عصر صفوي

گياه خشخاش و خواص آن براي اولين بار در الواح سومري شناخته شد. مردمان اين تمدن جزي اولين انسان‌هايي بودند كه با آن آشنا شدند. اين گياه در بين آن‌ها به گياه شادي بخش معروف بود. در ميان يوناني‌ها و رومي‌ها نيز گياه خشخاش شناخته ‌شده بود و آنان نيز از ويژگي‌هاي آن آگاه بودند. درباره‌ي زمان ورود ترياك به‌عنوان اصلي‌ترين ماده‌ي استحصالي از گياه خشخاش به ايران اختلاف نظر وجود دارد اما استفاده از آن براي خواص دارويي در آثار پزشكاني چون ابن سينا و رازي وجود دارد. استفاده از ترياك و معجون‌هايي كه داراي تركيبات مخدر بودند در ايران دوره‌ي ميانه گزارش شده است اما در دوره‌ي صفويه كه موضوع اصلي اين پژوهش است، استفاده از ترياك به‌صورت گسترده رواج پيدا كرد. در اين دوره مصرف ترياك يا تركيبات حاوي مواد مخدر به‌صورت خوراكي بود. در مصرف فراوان مواد مخدر در اين دوره عواملي چون استفاده از تركيبات داراي مواد مخدر به‌صورت دارو، عادت‌هاي غلط جامعه و غيره تاثيرگذار بود و اقدامات متعدد شاهان صفويه در ممانعت از استعمال اين مواد در جامعه چندان تاثيرگذار نبود. از علل ناكارآمدي فرامين شاهان در كنترل مصرف و توليد مواد مخدر عواملي مانند، مصرف اين مواد از سوي درباريان و شاهان يا نبودن احكام اسلامي درباره‌ي حرام بودن مصرف مواد را مي‌توان نام برد. پژوهش حاضر بر آن است كه با رويكردي توصيفي- تحليلي به علل رواج مواد مخدر در دوره‌ي صفويه و اقدامات شاهان صفوي براي جلوگيري از شيوع استفاده از اين مواد بپردازد.