پايش روزانه خشكسالي و منابع آب در اقليم‌هاي مختلف ايران

پايش روزانه خشكسالي و منابع آب در اقليم‌هاي مختلف ايران

خشكسالي از نظر فراواني وقوع، شدت، مدت، وسعت، تلفات جاني، خسارت‌هاي اقتصادي- اجتماعي و اثرات شديد بلندمدت نسبت به ساير بلاياي طبيعي اولويت دارد و مخاطره آميزتر است و نيازمند توجه بيشتري در تصميم‌گيري‌ها مي‌باشد. يكي از جنبه‌هاي فني و مهم خشكسالي، ارزيابي و پايش خشكسالي است. هدف از اين پژوهش، بررسي شاخص‌ خشكسالي موثر، و شاخص منابع آب قابل دسترس در مقياس روزانه و مقايسه نتايج، با رواناب ايستگاه‌هاي هيدرومتري در اقليم‌هاي مختلف است تا با شناخت كارايي اين شاخص‌ها در مقياس روزانه در اقليم‌هاي مختلف، روابط اين شاخص‌ها با سيستم هيدرولوژيك تعيين گردد. به اين منظور در آغاز ده ايستگاه هواشناسي سينوپتيك در اقليم‌هاي مختلف كشور انتخاب و شاخص‌هاي خشكسالي موثر و منابع آب قابل دسترس محاسبه شد. سپس ايستگاه‌هاي هيدرومتري در محدوده ايستگاه‌هاي هواشناسي انتخاب و دبي روزانه آن‌ها با نتايج شاخص‌هاي مورد مطالعه، بررسي و ارزيابي شد. نتايج نشان داد شاخص خشكسالي موثر، مستقل از ويژگي‌هاي اقليمي منطقه، شاخص مناسبي در شناخت وضعيت خشكسالي در مقياس روزانه است. همچنين شاخص منابع آب قابل دسترس، اثرات خشكسالي را به عنوان تابعي از افت روزانه حاصل از تاثير بارندگي در منابع آب منطقه به وضوح نشان مي‌دهد.

Drought based on frequency of occurrence, severity, affected area, economic damages, social affects and severe long term impacts is very important and dangerous phenomenon compared to other disasters. Therefore, it needs more consideration in decision making. Drought assessment and monitoring is the most important of technical aspects in drought studies. The objectives of current study is investigating of daily Effective Drought Index (EDI) and Available Water Resources Index (AWRI) in different climates of Iran in order to compare the results with runoff data of hydrometric gauging stations to understand the validation of these indices as well as to know the relationships between the indices and runoff data. Five synoptic meteorological stations in different climatic conditions of Iran were selected for this purpose and the indices were calculated. Then, five hydrometric gauging stations in the vicinity of the meteorological stations or in the area affected by the same climatic condition were selected and the runoff data and the calculated indices were compared. The result showed that the EDI as an independent of climatic characteristics is a suitable index in determining of drought, risk assessment and drought warning system. Meanwhile