نگاه حزين لاهيجي به شاعران در اصناف شعر

حزين لاهيجي از علماي برجسته و شاعران پر آوازه سده دوازدهم هجري است كه دست روزگار او را از زادگاهش اصفهان در شهرها و بلاد مختلف گرداند و پس از طي سفرهاي پرمخاطره به هند رسيد و در پايان عمر در شهر بنارس سكني گزيد و در همين شهر چشم از جهان فرو بست. وي در زمينه‌هاي گوناگون علوم روزگار خويش از قبيل: فقه، منطق، فلسفه، و ... آثار زيادي را تاليف كرده و مجموعه اشعاري كه متجاوز از دوازده هزار بيت است از خود به يادگار گذاشته است. تعداد ادبياتِ او را تا سي هزار و پنجاه هزار نيز گفته‌اند. وي آخرين ستاره تابناك سبك هندي در غزل فارسي است. حزين با توجه به اشراف به اصناف شعر و بررسي و غور در ديوانهاي مهم شاعران بزرگ و تاثيرپذيري و استقبال از آنها، گاهي به نقد و بررسي آنها نيز پرداخته و به پرسشهايي كه در حوزه شعر از او ميشده پاسخ ميگفته است. بنابر اين نام برخي از شاعران به صورتهاي گوناگون در ديوانش انعكاس يافته است. نام دسته‌اي از شاعران، ضمن تضمين بيت يا مصرع يا ابياتي آمده است. نام برخي از آنها در مطاوي مفاخره‌هاي شاعرانه و تحسين اشعار آنها و گروه ديگر در استقبال و احياناً معارضه با آنها، اشاره شده و گروهي نيز در قطعات و مثنويهايي كه از آنها متاثر شده است از قبيل سنايي، سعدي، نظامي ظهور يافته‌اند. حافظ، سعدي، مولوي، نظيري، سنايي، خاقاني، انوري، قاسم انوار، بابا فغاني و ... از آنهايند. اين مقاله به بررسي و نشان دادن مواردي از موضوع ياد شده ميپردازد.

Hazing Lahiji is a famous scientist and poet of 17th Century. The life made him leave the hometown, Isfahan, and travel to the different cities and lands. After many dangerous trips, he went to India and resided in Benares where he died. He wrote many works in the different scientific fields of his period such as jurisprudence, logic, philosophy, etc, and remained a collection including more than 12,000 lines. Number of his literature is called up to 30,000 and 50,000. He was the last star of Indian style in Persian lyric. According to his dominance on poetry styles and study in the important collections of great poets, influence of them, Hazin sometimes criticized and studies them, replying the questions asked in the field of poetry. So, some poets in various forms have been mentioned in his collection. A series of poets has been nominated beside the line or stanza. Some were mentioned in poetry brilliants and praise of their poems, some other in welcome and probably criticism to them, and some other in pieces and odes he was influenced, such as Sanaei, Sadi, Nezami. Hafez, Sadi, Mowlavi, Naziri, Sanaei, Khaghani, Anvari, Ghasem Anvar, Babafaghani, etc are some others. This essay studies and shows some similar items.