سبك شناسي لايه اي: توصيف و تبيين بافتمند سبك نامه شماره يك غزالي در دو لايه كاربردشناسي و نحو

در معنايي عام، سبك روشي از كاربرد زبان است كه در يك بافت معيّن، بوسيله شخص معيّن و براي هدفي مشخّص بكار گرفته ميشود. با توجه با اين تعريف، پرسش اصلي پژوهش حاضر اين است كه چگونه ميتوان ويژگيهاي سبكي متن يك نامه را در ارتباط با بافت بيروني آن بررسي كرد و به نقش يا كاركرد ويژگيها نيز پرداخت؟ براي پاسخ به پرسش مذكور، با اين فرض كه با طرح روشي مبتني بر تحليل گفتگو ميتوان ويژگيهاي سبكي «نامه» در ارتباط با «بافت» بيروني آن بررسي كرد و به «نقش يا كاركرد ويژگيهاي سبكي» نيز پرداخت، روش «سبك شناسي لايه اي» به كار گرفته ميشود. در اين روش ويژگيهاي سبكي متن در چهار لايه كاربردشناسي، نحو، واژگان و بلاغت بررسي ميگردد. داده هاي پژوهش، نامه شماره يكم امام محمد غزالي است؛ در مقاله حاضر به دو لايه «كاربردشناسي» و «نحو» پرداخته شده و لايه هاي «واژگان» و «بلاغت» در مقاله اي جداگانه ارايه خواهد شد. غزالي اين نامه را در موقعيّتي نوشته كه متّهم به كفر و الحاد بوده و براي پاسخگويي به اين اتّهامات به حضور سلطان سنجر فرا خوانده شده، مخاطب نامه او پادشاه است. در چنين موقعيّتي، تجزيه و تحليل ويژگيهاي سبكي نامه نشان ميدهد كه جهت گيري ضمني متن، كاستن از قدرت پادشاه و اتّخاذ موضع اقتدار براي نويسنده است. هدف پژوهش اين است كه شيوه اي در سبك-شناسي متون فارسي با رويكرد تحليل گفتگو ارايه دهد و نشان دهد كه اين شيوه در مطالعه سبك متوني كه كاركرد اجتماعي دارند، ابزاري مناسب است.

In common word, style is a method of language application used by a definite person in a definite texture for a defined goal. According to this definition, the main question of current research is how to study the stylistic specifications of text of a letter about the external texture and consider the role or application of specifications. To answer it, the Layer Stylistics is used by this hypothesis that the stylistic specifications of letter can be studied in terms of its external texture by proposing discussion analysis-based method, the role or application of stylistic specifications may be considered. In this method, the stylistic specifications of text are studied in four application science, syntax, terms and eloquence layers. Research data is letter No. 1 of Imam Mohammad Ghazali. In this essay, two Application Science and Syntax have been studied, and the layers Terms and Eloquence will be presented in a separate essay. Ghazali wrote this letter in a condition that he was accused to the heresy, called by Sultan Sanjar for replying the accusation. The letter is addressed to the King. In such condition, analysis of stylistic specifications of letter shows that the implicit direction of text is reduction of Kingʹs power and making authority for author. This research aims at offering a method in stylistics of Persian texts with approach of discussion analysis, showing that this method is a suitable tool in study of style of texts having social application.