دارابگرد در انتقال از ساسانيان به دوران اسلامي بر اساس مستندات باستان شناختي

دارابگرد در انتقال از ساسانيان به دوران اسلامي بر اساس مستندات باستان شناختي

دارابگرد يكي از شهرهاي پر رونق روزگار ساساني بود كه با اضمحلال اين سلسله به تدريج اهميت خود را از دست داد و در آغاز قرن ششم هجري قمري متروك شد. مطالعات باستان شناختي نگارندگان روشن ساخت كه اين شهر باستاني در روزگار ساساني داراي استقراري متمركز، پرقدرت و طبقاتي بوده، ليكن پس از تسخير ايالت پارس توسط مسلمانان، تغييراتي در عملكرد و كاربري فضاهاي آن به وجود آمده است. شواهد باستان شناختي مويد آن است كه در قرون اوليه اسلامي عموم ساكنان دارابگرد به استقرار در نيمه شمالي شهر گرايش يافته اند و از نيمه جنوبي آن استفاده چنداني نشده است. اين يافته ها همچنين حاكي از آن است كه در نخستين سده هاي اسلامي بخشي از سكنه شهر در محدوده خارج از دروازه غربي سكونت داشتند. نوشتار حاضر در پي آن است كه به مدد يافته هاي باستان شناختي، ادوار استقراري اين شهر كم نظير ايران باستان را مشخص كند و ضمن تعيين كاربري محله هاي دارابگرد در نخستين سده هاي اسلامي به پرسش هايي در خصوص علت اصلي تغييرات بوجود آمده در سازمان اجتماعي، فرم و عملكرد اين شهر نيز پاسخ دهد

Darabgerd was one of the flourishing cities of Sasanian era which with the collapse of this dynasty gradually lost its importance, and was eventually abandoned in sixth century of Hegira. The results of authorsʹ archaeological studies on this city has made it clear that in the time of Sassanian Kingdom, the city had a concentrated, powerful and hierarchy settlement structure. However, after invasion of the state of Iran by Arab Muslims, the city went through several changes in terms of the functionality and operation of its spaces. In fact, archaeological evidences indicate that most of the early Islamic inhabitants of Darabgerd, were inclined to reside in the northern half of the city; and the southern half was hardly inhabited. These findings also suggest that, during the early Islamic centuries (7-10 AD), part of its inhabitants were lived in areas outside of the western gate of the city. In this paper, an attempt has been made to identify and characterise the form and function of this unique city, utilising archaeological findings. In other word, the paper tries to determine the functionality of Darabgerd’s residential zones and districts in the early Islamic centuries, as well as answering the questions raised on the main causes of changes that have taken place in the social structure, form and functionality of this city.