بررسي تنوع زيستي كشاورزي شهرستان گچساران و تاثير عوامل اقليمي بر آن

تنوع‏زيستي از مولفه‏هاي مهم ارزيابي پايداري سيستم‏هاي كشاورزي است. همگام با افزايش يا كاهش تنوع‏زيستي، فراهمي خدمات اكوسيستمي در كشت‏بوم‏ها نيز تغيير مي‏كند. متخصصان كشاورزي عوامل متعددي را بر تغيير سيستم‏هاي كشاورزي تاثيرگذار مي‏دانند. در اين مطالعه، سيستم‏هاي كشاورزي دو منطقه كوهستاني حفاظت‏شده و كوهپايه‏اي‏دشتي در جنوب ‏غرب ايران از چشم‏انداز تنوع‏زيستي كشاورزي بررسي شده است. از لحاظ غناي‏گونه‏هاي زراعي، منطقه دشتي‏كوهپايه‏اي (ميانگين 35/4 گونه در برابر 25/3 در منطقه كوهستاني) و از نظر گونه‏هاي باغي، منطقه كوهستاني حفاظت ‏شده (ميانگين 76/2 در برابر 9/0 گونه در منطقه دشتي) وضعيت بهتري داشتند. شاخص تنوع‏گونه‏اي شانون- وينر براي گونه‏هاي زراعي در روستاهاي مختلف، 25/1 تا 87/1 بود كه با برآوردهاي پيشين در سيستم‏‏هاي زراعي ايران هماهنگ است. نتيجه آزمون رگرسيون ساده نشان داد كه ميانگين غناي گونه‏اي روستاها در سيستم‏هاي باغي با افزايش ارتفاع روستا از سطح دريا به ‏طور معني‏داري افزايش يافت، ولي در مورد ديگر سيستم‏ها روندي مشاهده نشد. به نظر مي‏رسد در منطقه كوهستاني، سرمايه‏گذاري براي معيشت پايدار روستايي بايد بر توسعه بخش باغباني متمركز شود. همچنين غناي گونه‏اي باغ‏كشت، به‏طور معني‏داري با افزايش فاصله روستاها از مراكز شهري كاهش يافت. ‏نتايج همچنين نشان داد، در مورد سيستم‏هاي زراعي و باغي، همبستگي مستقيمي ميان غناي گونه‏اي اين سيستم‏‏ها و درصد درآمد خانوارها از اين بخش‏ها وجود داشته كه استدلالي بر غالبيت نيافتن تك‏كشتي‏هاي بزرگ تجاري در اين منطقه است.

Biodiversity is an important component in sustainability assessment of agroecosystems. Along with increasing or decreasing of biodiversity, ecosystem services in agroecosystems will be varied. Agricultural experts take into account different factors which affect agroecosystems variation. In this study, farming systems of two areas including a protected mountainous area and also a plain – hilly area in southwestern Iran from agrobiodiversity aspects are studied. In case of field crops species richness, plain – hilly area (average 4.35 versus 3.25 in mountainous area) and in horticultural systems, mountainous protected area (average 2.76 versus 0.9 species in plain area) had better situations. Shannon – Weiner index had the scores range from 1.25 to 1.87 in different villages which was harmonious with former estimations in Iran. Simple regression showed that mean horticultural species richness raised significantly with increasing altitudes, however in other systems, no significant trend were observed. It seems that in mountainous areas, investment on sustainable rural livelihood should be concentrated on gardening development. Homegardens species richness reduced significantly, in villages thar were far from urban centers. Results showed that there is significant and positive correlation between agronomic and horticultural systems regarding species richness and relative household income.