مطالعه اثر سطوح مختلف شوري و پرايمينگ بذر بر جوانه زني و خصوصيات گياهچه دو گونه دارويي خانواده مركبان

شوري منابع آب و زمين هاي كشاورزي يكي مهمترين فاكتورهاي محدودكننده توليد و تهديدي براي توليد پايدار محصولات زراعي در ايران محسوب مي‏شود. به منظور بررسي تاثير آنتي اكسيدان هاي مختلف و سطوح مختلف شوري بر خصوصيات مربوط به جوانه زني و گياهچه اي دو گونه دارويي خار مقدس (. Cnicus benedictus L ) و كاسني (. Cichorium intybus L ) مطالعه اي بصورت دو آزمايش جداگانه فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي در چهار تكرار در سال 1388 در آزمايشگاه گياهان ويژه دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام گرفت. فاكتور اول مورد مطالعه براي هر گياه شامل نوع ماده پيش تيمار (آنتي اكسيدان) درچهار سطح (آب مقطر (شاهد)، اسيد آسكوربيك با غلظت 40 ميلي مولار، اسيد جيبرليك با غلظت 75 ميلي گرم بر ليتر و اسيد سالسيليك با غلظت 5/1 ميلي مولار) و فاكتور دوم، پنج سطح مختلف شوري برحسب هدايت الكتريكي ناشي از افزودن NaCl (شاهد، 5، 10، 15 و 20 دسي زيمنس بر متر) بود. براساس نتايج حاصله پيش تيمار با اسيد سالسيليك باعث بهبود خصوصيات جوانه زني و گياهچه اي گونه خار مقدس تحت شرايط شوري شد، ولي در مورد گونه كاسني اين بهبود در پيش تيمار با اسيد جيبرليك رخ داد. هر دو گونه مورد آزمايش در مرحله جوانه زني تحمل مناسبي نسبت به شوري نشان دادند و در تيمار 20 دسي زيمنس بر متر حدود 60 درصد شاهد جوانه زني داشتند. بررسي ارتباط بين سرعت جوانه زني و طول ساقه چه و ريشه چه نشان داد كه همبستگي بالايي بين اين صفات بخصوص در گونه كاسني وجود دارد. بطور كلي مي توان چنين بيان كرد كه براي بهبود جوانه زني تحت شرايط شوري پيش تيمار با اسيد سالسيليك در گونه خار مقدس و اسيد جيبرليك براي گونه كاسني قابل توجيه است.

Soil and water sources salinity are important constrains which threat the sustainable agriculture production in Iran. In order to evaluate the effect of different antioxidants and salinity levels on germination and seedling properties of two medicinal species (Cnicus benedictus L.), and (Cichorium intybus L.), an experiment was conducted using a factorial based on completely randomized design with four replications at Special Crops Laboratory of Ferdowsi University of Mashhad. The studied factor for each plant included: seed priming at 4 levels including control (distilled water), ascorbic acid (40 mM), gibberlic acid (75 mg/lit) and salisilic acid (1.5 mM), and five salinity levels according to electrical conductivity by adding NaCl to distilled water (control, 5,10,15 and 20 ds/m). According to results, pretreatment with salisilic acid improved all of the germination and seedling properties in Cnicus benedictus L. but gibberlic acid could to improved germination and seedling properties in Cichorium intybus L. species. There were strong correlation between germination rate and radical and caulicle length especially on Cichorium intybus species. Generally, seed priming with gibberlic acid and salisilic acid could improve germination and seedling properties of these two species. Both species showed a reliable tolerance to NaCl salinity at germination stage, and germination was 60% compared with control at 20 ds/m treatment